|
-jadval
Jahonning Yer fondi (A. M. Ryabchikov bo’yicha
|
| bet | 82/86 | | Sana | 14.01.2024 | | Hajmi | 1,98 Mb. | | #137276 |
12-jadval
Jahonning Yer fondi (A. M. Ryabchikov bo’yicha, 1969)
№
|
Erning turlari
|
Maydoni
Mln.km2
|
Quruqlik maydoniga nisbati
|
1
|
O’rmonlar va sun’iy o’rmonlar
|
40,3
|
27,0
|
2
|
Tabiiy o’tloqlar va o’tli butali yaylovlar
|
28,5
|
19,0
|
3
|
Dexqonchilik maydonlari
|
19,0
|
13,0
|
4
|
Sug’orilmaydigan arid ќududlar, qoyalar, qirg’oq qumlari
|
18,2
|
12,2
|
5
|
Muzliklar
|
16,3
|
11,0
|
6
|
Tundra va o’rmon-tundra
|
7,0
|
4,7
|
7
|
Qutbiy va baland tog’ subnival ќududlar
|
5,0
|
3,3
|
8
|
Antropogen bedlend
|
4,5
|
3,3
|
9
|
Botqoqlar (tundradan tashqari)
|
40
|
2,7
|
10
|
Ko’llar, daryolar, suv omborlari
|
3,2
|
2,2
|
11
|
Sanoat va shahar yerlari
|
3,0
|
2,0
|
Insonning xo’jalik faoliyatini tabiatga ta’sirini to’rt guruhga bo’lish mumkin:
Maqsadli to’g’ridan-to’g’ri ta’sir. Mazkur ta’sir insonni xo’jalik faoliyatini oldindan rejalashtirilgan va loyixalashtirilgan ta’siri.
Nomaqsadli to’g’ridan-to’g’ri ta’sir. Birinchi turdagi ta’sir natijasida kelib chiqadi. Masalan, konni ochiq usulda qazib olish uchun yer osti suvlarini sathi pasaytiriladi, natijada yer osti suvlarining me’yori o’zgaradi. Mazkur ta’sir nomaqsadli, ammo to’g’ridan-to’g’ri ta’sirdir.
Maqsadli bilvosita ta’sir. Masalan, Antarktida muzlarini eritilishi bilvosita iqlimning o’zgarishiga olib keladi. Yer osti suvlari satxini pasaytirish bilvosita yerlarni meliorativ xolatini yaxshilashga olib keladi.
Nomaqsadli bilvosita ta’sir. Har qanday boshqa ta’sir natijasida sodir bo’ladi. Masalan, atmosferada changlar miqdorini ko’payishi Quyosh nurlarini tarkibiga ta’sir qiladi.
|
| |
