Umumtexnik fanlar

- o‘zgarishlaming tartib raqamlari, turi va vaqti; - tranzaksiya identifikatori; - o‘zgarishga chalingan obyekt (saqlanuvchi fayl tartib raqami va undagi ma’lumotlar blokining tartib raqami, blok ichidagi qator tartib raqami); - obyektning oldingi va yangi holati. Shu tariqa shakllangan axborot ma’lumotlar bazas in ing o'zgarish jurnali deb ataladi. Jurnal tarkibida tranzaksiyaning boshlanishi va nihoyasining belgilari va nazorat nuqtasining olinish belgisi boiadi. Ajratilgan yozuvli MBBT da tashqi xotira ma’lumotlari bloki ushbu blok ustida bajarilgan oxirgi o‘zgartirishning tartib raqami belgisi bilan ta’minlanadi. Tizim adashganda ushbu belgi ma’lumotlar blokining qaysi versiyasi tashqi xotiraga kirishga ulgirganligini bilishga imkon beradi. Ajratilgan yozuvli MBBT vaqti-vaqti bilan nazorat nuqtalarini bajaradi. Ushbu jarayon bajarilishi vaqtida barcha yozilmagan ma’lumotlar tashqi xotiraga o‘tkaziladi, jumalga esa nazorat nuqtasining olinishi xususida belgi yoziladi. Undan keyin jumaldagi nazorat nuqtasigacha yozilgan yozuvlar yo‘qotilishi mumkin. 0 ‘zgarishlar jurnali bevosita tashqi xotiraga yozilmasligi, ammo asosiy xotirada to‘planishi mumkin. Tranzaksiyaning tasdig’i holida MBBT jumalning aolgan qismini tashqi xotiraga yozilishini kutadi. Shu tariqa tasdiq signalidan keyin kiritilgan barcha ma’lumotlaming, diskli keshdan barcha o‘zgargan bloklami ko‘chirilishini kutmasdan turib, tashqi xotiraga o‘tkazilishi kafolatlanadi. MBBT jumalning qolgan qismini nazorat nuqtasini ishlashida ham kutadi. Bitta tranzaksiyaning mantiqiy rad etilishi yoki ortga qaytish signali holida jumal teskari tarafga skanerlanadi va bekor qilingan tranzaksiyaning barcha yozuvlari, jumaldan tranzaksiya boshlanishi belgisigacha chiqariladi. Chiqarilgan axborotga mos holda tranzaksiya harakatini bekor qiluvchi harakat bajariladi, jumalga esa kompensatsiyalovchi yozuv yoziladi. Ushbu jarayon “Ortga qaytish” (rollback) deb ataladi. Fizik rad etilganida, na jumal, na maiumotlar bazasi shikastlanmagan bo‘lsa, progonka (boshdan-oyoq ko‘rikdan o‘tkazish - rollforward) jarayoni bajariladi. Jumal oldingi nazorat nuqtasidan boshlab to‘g‘ri yo‘nalishga skanerlanadi. Barcha yozuvlar jumaldan oxirigacha chiqariladi. Jumaldan chiqarilgan axborot tashqi xotiraning ma’Iumotlar blokiga kiritiladi. Agar progonka jarayonida yana yanglishish paydo bo‘lsa, jumalni skanerlash yana boshidan boshlanadi, ammo tiklash uzilish nuqtasidan davom ettiriladi. MBBTning barqarorligini oshirish uchun o‘zgarish jumalining bir necha bir xil nusxasini bir vaqtda yozish mumkin. Jumal nusxalarining biridan foydalanish mumkin boimasa, MBBT foydalanish mumkin boigan nusxalarining ixtiyoriy biridan foydalanib, maiumotlami tiklaydi. Bunday strategiya o‘zgarish jumalini multiplekslash deb ataladi.