Mobil aloqa tizimlarining ishonchliligini aniqlash

K
t e
=t
q t
/t
h
,
(4.22)
bu yerda t
q t
– tizimning ishga layoqatliligi vaqti t
h
da qayta tiklanish (remont)
summaviy vaqti.
SRTda ishlatiladigan zamonaviy qurilmalar yuqori ishonchlilikka ega bo’lib,
buning natijasida qurilma umumiy ishlash vaqti davomida faqat 1 marotaba ishdan
chiqishi mumkin. Shu tariqa SRT ekspluatatsiyasi shartlari asosda (4.22) da t
qt
ni
aniqlash imkonini beradi. Amaliyotda ko’p hollarda t
q t
≈H·1soat, ya’ni H tizimning
har bir elementi qayta tiklanishi uchun uchun bir soatdan vaqt. Tizimning faoliyat
vaqti (hayoti)ni odatda t
h
=15 yil deb qabul qilishadi.
SRTning ishonchliligi huddi ABE ni aniqlashdagidek amalga oshiriladi.
Ushbu struktura elementlarning ketma-ketlikda bog’lanishi orqali amalga oshirila
ekan, u holda K
t e
yaqinlashtirilgan munosabat orqali aniqlanishi mumkin.
K
t e
≈2K
t e as
+K
t e bs
+K
t e MrS
+N
b
(K
t e RRS
+T
Y
),
(4.23)
Bu yerda K
t e as
– AS tayyor emaslik koeffisenti;
K
t e bs
– BS tayyor emaslik koeffisenti;
K
t e MrS
– MrS tayyor emaslik koeffisenti;
K
t e RRS
– RRS tayyor emaslik koeffisenti;
T
Y
– yomg’ir ta’siri tufayli BRRL bo’g’inidagi ABE
(4.23)ga asoslangan holda N
b
=10 da H ko’rsatkichi H=10 ni tashkil etadi.
(4.23) dagi ko’rsatkichlarni qo’yib, SRT ning ruhsat etiladigan tayyor emaslik
koeffisentini olamiz K
ruh t e
=8,4·10
-3
%.
SRT qurilmalarining yuqori darajadagi ishonchliligini hisobga olgan holda
AS, BS, MrS, RRS larning qurilmaviy tayyor emaslik koeffisenti tahminan bir hil
tartibga ega va quyidagi formula orqali aniqlanadi:
K
t e as
≈K
t e bs
≈K
t e MrS
≈K
t e RRS
≈1/t
r e
(4.24)
Bunda t
r e
–“rad etish” gacha bo’lgan qurilmaning yaroqlilik vaqti, u t
r
e
≈(200000…300000)soat kattaligiga ega. K
t e
ni hisoblash uchun quyidagi
ko’rsatkichlarni qo’llash tavsiya etiladi: t
r e as
≈ t
r e bs
≈ t
r e MrS
≈ 200000 soat va t
r e
RRS
≈300000 soat.
Yuqoridagilarni hisobga olib K
an t e
quyidagi munosabat orqali aniqlanadi:

K
qur t e
≈(4/200000+N
b
/300000)100%
(4.25)
Natijani quyidagiga qo’ysak:
K
qur t e
≈(4/200000+10/300000)100%=5,3·10
-3
Shu tariqa BRRL bo’g’inida ruhsat etiladigan ABE ning ko’rsatkichi
quyidagiga teng:
T
b ruh
=(К
ruh t e
- К
qur t e
)/N
b
=(8,4·10
-3
-5,3·10
-3
)/10=3,1·10
-3
%
Ko’pincha yomg’ir tufayli radioto’lqinlarning susayishi 5 GGs dan yuqori
bo’lgan chastotalarda bilinadi va p=(0,001…1)% vaqt foizi uchun u quyidagi
formula orqali aniqlanadi:
a
Y
(Т)=0,12а
0,01
·Т
-[0,546+0,043·lg(Т)]
;
(4.26)
bu yerda
а
0,01
=k·(I
0,01
)
a
·R
b
/[1+R
b
/35e
-0,015·I
01
.
0
];
(4.27)
k=0,5 [k
g
+k
v
+(k
g
-k
v
)·Сos2(ε
p
)·Cos(2τ)];
(4.28)
α=0,5[k
g
α
g
+k
v
α
v
+(k
g
α
g
-k
v
α
v
)·Сos
2
(ε
p
)·Cos(2τ)]/k.
(4.29)
I
0,01
– yomg’ir intensivligi, vaqtning 0,01% davomida oshishi; k
g
, α
g
, k
v
, α
v
–
4.5-jadvalda ko’rsatilgan, signalning vertikal va gorizontal polyarizatsiyasi uchun,
yomg’irda susayishda chastotaviy bog’liqlikning approksimatsiya koeffisenti; τ –
gorizontal va polyarizatsiya tekisligi orasidagi burchak, odatda hisob-kitoblarda
τ=45
0
deb olinadi.
4.5-jadval
4.6-jadvalda yomg’irning tarqalishiga oid statistik ma’lumotlarda asoslangan
holda yurtimining ayrim hududlaridagi I
0,01
ning ko’rsatkichlari beerilgan:
viloyat
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
I
0,01
,mm/s
80 65 45 60 57 65 40 92
85 55

4.7-jadvalda O’zbekiston Respublikasidagi yomg’ingarchilik yuz beradigan
asosiy viloyatlar keltirilgan.
Viloyat raqami
Viloyatning nomi
1
Toshkent shahri
2
Samarqand viliyati, Samarqand shaxri
3
Navoiy viloyati, Navoiy shaxri
4
Qashqadaryo viloyati, Qarshi shaxri
5
Surxandaryo viloyati, Termiz shaxri
6
Andijon viloyati, Andijon shaxri
7
Xorazm viloyati, Urganch shaxri
8
Farg’ona viloyati, Farg’ona shaxri
9
Namangan viloyati Namangan shaxri
10
Buhoro viloyati Buxoro shaxri
Yomg’ir tufayli (4.25)-(4.26) munosabatidan BRRL bo’g’inida ABEni
aniqlash uchun a
Y
(T) bog’liqligi tuziladi va undan a
Y
=-V
s min
orqali T
Y
aniqlanadi.
Bunday jarayon 4.5-rasmda ko’rsatilgan:
V
smin
ko’rsatkichi quyidagi shartlar bajarilishi uchun T
Y
ko’rsatkichini ta’minlashi
kerak
T
Y
≤T
Y ruh
(4.30)
Agar (4.30) sharti shu V
smin
ko’rsatkichida bajarilmasa, u holda 4.2.1-rasm
yordamida (4.30)ni qanoatlantira oladigan V
smin
kor’satkichini aniqlash kerak.
Keyin 6 bo’limda bajarilgan RRSning energetik parametrlari hisob-kitobini
taqsimlash kerak.

4.5-rasm. Yomg’ir tufayli BRRL bo’g’inida ABEni aniqlash
Stansiyalarning strukturaviy sxemalari
SRT (BS, MrS, RRS) stansiyalarining strukturaviy sxemalarini ishlab
chiqarishning vazifasi SRTning tehnik ko’rsatkichlarini loyahalashtirish jarayonida
hisob-kitob qilingan turli strukturaviy sxemalarni turli stansiyalarning strukturasiga
adaptatsiyalash (moslashtirish) dan iboratdir. Aniqrog’i bu quyidagilardan iborat:
hisoblangan QQ-Ularning sonini hisobga olib shu strukturaviy sxemalarni
tasvirlash; BRRL tarmog’ida foydalaniladigan, qabullash ajratilishining mavjudligi
yoki mavjud emasligi; E1 elementar raqamli oqimlarning soni va boshqa
ko’rsatkichlar.
Barcha turdagi qurilmalarning umumiy strukturaviy sxemasi 4.6…4.9-
rasmlarda taqdim etilgan. 4.6-rasmda har bir sektorda qabullashni ajratishli M-
sektorli BSning umumiy strukturaviy sxemasi keltirilgan va quyidagi belgilanishlar
keltirilgan: A
M
va A
1
M
– M-radiokanali QQ-Uning asosiy va muhitli-ajratilgan
antennasi; QQ
M
va U
M
– M-radiokanalning qabul qilgichi va uzatgichi; BSQK –
BS qurilmalarining kontrolleri; HKB – mahalliy hizmat ko’rsatish bloki
(klaviatura, displey, prosessor va tashqi kompyuterga bog’lanish uchun interfeys);
RRS – radioreleli stansiya; ShK – shaxsiy kompyuter.

4.6-rasm. Barcha sektorlardagi qabullashi ajratilgan M-sektorli Bsning umumiy
strukturaviy sxemasi
4.6-rasmdan ko’rinib turibdiki qabullash va uzatishning barcha bloki,
BSQKga va BSQKdan kelayotgan raqamli signallarga mos keluvchi bir yo’nalgan
uzatish liniyasidan tashqari, kanalli QQ-U parametrlarini raqamli dasturiy-
qurilmaviy boshqaruvchi ikki yo’nalgan liniyaga ega. Bunday boshqaruv, ham BS
radioqurilmalar parametrlarini operativ o’rnatish va sotalararo hendover
prosedurasi bajarilishi jarayotnida MrS tomonidan amalga oshiriladi, ham turli hil
ekspluatatsion proseduralar, quvvatni avtomatik to’g’rilash (QAT), tizim ishida
qabul qilgichlarning kuchlanishini avtomatik to’g’rilash (KAT) va ichkisota
hendover bajarilishi jarayonida BSQK tomonidan amalga oshiriladi.
HKB va ShK yordamida, dasturiy ta’minotni boshlang’ich o’rnatilishida
stansiyaning QQ-U qurilmalariga hizmat korsatuvchi personalga dasturiy-
qurilmaviy kirishga rihsat, shuningdek keyingi ekspluatatsiya jarayonini amalga
oshiriladi.

4.7-rasmda MrSning umumiy strukturaviy sxemasi keltirilgan bo’lib, unda
yana quyidagi belgilanishlar ko’rsatilgan (4.6-rasmdagi belgilanishlarga
qo’shimcha ravishda): BSK – BS kontrollerlari; MrK – markaziy kommutator;
HKEM – hizmat ko’rsatish va ekspluatatsiya markazi; TK – transkoder; KBL –
kiruvchi bog’lovchi liniyalar; ChBL – chiquvchi bog’lovchi liniyalar. Tashqi
tarmoqlar: UFT – umumiy foydalaniluvchi telefon tarmog’i; IHKRT – integral
hizmat ko’rsatishli raqamli tarmoq. Boshqa aloqa tarmoqlari: RRS
1
…RRS
k
– k
aloqa yo’nalishi soniga ko’ra radioreleli stansiyalar; A
1
…A
k
– RRS antennalari;
RRLQI – radioreleli qurilmali interfeys.
4.7-rasm. Markaziy stansiyaning umumiy strukturaviy sxemasi
TK blokida MrK dan BSK yo’nalishida GSM standarti tomonidan
belgilangan, 64 kbit/s li raqamli signalni uzatish tezligini 16 kbit/s ga o’zgartirish
bajariladi, keyinchalik vaqt bo’yicha zichlashtirish orqali shunday 4 ta signalni
bitta 64 kbit/s tezlikdagi raqamli signalga aylantirib, so’ngra, mazkur holatda 120ta
kanal trafigiga ega bo’lgan, umumiy uzatish tezligi 2,049 Mbit/s (E1 raqamli
oqim) li 30 ta kanalli liniyalar tarkibiga kiruvchi standart asosiy raqamli kanal
orqali uzatiladi. BSK dan MrS yo’nalishda raqamli signallarni teskari
o’zgartirilishi bajariladi. Ishlatiladigan E1 raqamli oqimlar soni sotaning
hisoblangan summaviy hajmiga mos keladi, ya’ni, loyihalashtirilayotgan SRTning
barcha sotalarida qurilayotgan trafik kanallarining umumiy soni.
RRLQI bloki (liniyali interfeyslar)da - BSK (NRZ kodida)da ishlatiladigan
signallar va RRL (HDB3 kodida) orqali uzatishda foydalaniladigan signallar
formatining hamjihatligi amalga oshiriladi.

4.8 va 4.9-rasmlarda, zahiralashtirilmagan bit stvolli variantda, oraliq RRS
(ORRS) va Yakuniy RRS (YaRRS) larning bir turdagi strukturali sxemasi
keltirilgan. Bu yerda quyidagi belgilanishlar kiritilgan: E1 – 2,048 Mbit/s li
birlamchi raqamli oqim; n – RRSning talab etiladigan o’tkazuvchanlik qobiliyatini
ta’minlovchi, E1 oqimining soni; Mux va DeMux – raqamli oqimlarning
multipleksori va demultipleksori; APT
U
va APT
QQ
– uzatuvchi va qabul qiluvchi
asosiy polosa trakti; OchT
U
va OChT
QQ
– uzatish va qabul qilish oraliq chastota
trakti; YuChT - uzatuvchi va qabul qiluvchi yuqori chastota trakti; S – sirkulystor;
A - RRS ning QQ-U antennasi.
4.8-rasm. Birstvolli YaRRSning umumiy strukturaviy sxemasi
Shuni ham ta’kidlab o’tish joizki, ma’lum bir BRRL tarkibiga kiruvchi
YaRRS (ular 2 ta bo’ladi) va bir qancha RRS, bir birlaridan mazkur RRS
yordamida uzatiluvchi E1 raqamli oqimlar sonini harakterlovchi o’tkazuvchanlik
qobiliyatiga ko’ra ajratiladi.
4.9-rasm. Birstvolli ORRSning umumiy strukturaviy sxemasi

Download 0,99 Mb.