Kuvvatli tegirmonlar yerdamchi yuritma bilan ta’minlangan; yerdamchi
yuritmadan tegirmonni tuzatish vaktida, kaytadan zoldirlar tuldirish zarurati
tugilganda va shu kabi paytlardan tegirmonni salgina burib kuyish maksadida
foydalaniladi. Yerdamchi yuritma kam kuvvatli (7-12 kVt) elektrdvigatel
kushimcha kuchkarokli reduktordan iborat. Yerdamchi
yuritma tegirmonni
minutiga 0,1-0,18 marta tuxtatiladi. Tegirmonlar yuritmasining xamda
maxsulotni bushatish kurilmasining tuzilishi jixatidan uchta asosiy turga
ajratadi.
1.
markaziy yuritmali va tuyilgan maxsulot barabanning urta
kismidan bushatib olinadigan tegirmon.
2.
Xarakat chetdan uzatiladigan va tuyilgan maxsulot barabanning
urta kismidan bushatib olinadigan tegirmon.
3.
Markaziy yuritmali va tuyilgan maxsulot barabanning bir
chekkasidan bushatib olinadigan tegirmon.
Tegirmonning tayer maxsulot bushatib olinadigan kismi
bilan elagi
korpusga kimirlamaydigan kilib biriktirilgan metall gilof ichiga joylashgan;
xom asheni tuyish uchun kuruk usul kullanilgan xollarda mazkur gilof
tegirmon ichidagi xavoni surib chikaradigan kuvurga ulanadi. Tegirmondagi
xavoni suradigan va tozalaydigan sistema aspiratsion sistema deb ataladi. Bu
sistemaga xavo ortikcha kup surilmasligi uchun kuzgalmaydigan gilof bilan
tegirmonning aylanib turadigan kismlari orasidagi tirkishni soddalashtirish
zarur.
Materialni kuruk tuyish usuli kullanilganda
tegirmon shamollatiladi,
ya’ni uning barabani xavoni surib oladigan ventilyatorga ulanganligi sababli
baraban ichida xavo siyraklashadi. Teginmonlarning ish sharoitini sanitariya
gigiena nuktai nazaridan yaxshilash uchun bu zarur talablardan biri
xisoblanadi va materialni tuyish jaraeniga ijobiy ta’sir kursatadi, chunki
bunda zoldirlarga yepishib kolib, materialni tuyishiga
xarakat beradigan eng
mayda kukunni ventilyator surib chikarib tashlaydi. Sanitariya-gigiena
talablaridan yana biri xavoning surib chikarilish tezligini 0,2 + 0,3 m/sek
39
atrofida saklab turishdir; materialning tuyilish sharoitini yaxshilash nuktai
nazardan karaganda bu tezlikni 0,7 m/sek. gacha oshirish kerak. Ventilyator
surib olgan xavo maxsus apparatlarga utib changdan tovalanadi;
xavoni
suruvchi va tazolovchi sistemaga aspiratsion sistema deyiladi. Ventilyatorning
xavoni surish tezligi tegirmonning ish unumdorligiga kanday ta’sir
kursataetganini xisobga olib borish uchun (18) formulaga shamollatish
koeffitsienti K
sh
kiritiladi; surilish tezligi 0,2 + 0,3 m/sek bulganda esa
1,25 ga teng kilib olinadi:
P
Q = 6.45 · V √ D( )
0.8
· g · k · n · k m/soat
(19)
V
Bu xolda tegirmon ventilyatorning ish unmdorligini kuyidagi formula
yerdamida xisoblab chikarish mumkin:
π√ D
2
V
m.b
= 3600
(I - Z) · V
1
· K
n
m
3
/soat;
4
Bu yerda V - xavoni surib olish tezligi, m/sek;
K
n -
xavo
surish
koeffitsienti – 1,5 + 2 ga teng kilib olinadi.
Tegirmonning kuruk materialni tuyish vaktidagi ish unumdorligi
kuyidagicha aniklanadi:
100 – Wm
Q
=
t/soat
(20)
100 – Wpl.
Tegirmonning tuyilgan materialni kuritishdagi ish unumdorligi
kuyidagi formula yerdamida aniklanadi:
Ot · v
Q
k
=
t/soat
(21)
100 – Vk · m
Bu yerda
Vt · v – tegirmon ventilyatorining ish unumdorligi
Vk · m – tegirmonning oxiri kismdagi nami kuritish agentining xajmiy
mikdori, m
3
/kg material.
I + K
1
ΔW
273 + t
2
Vk · m= (
· q +
)
m
3
/kg (22)
j
e
0.805
273
bu yerda V, q
- xom ashening xar bir kilogramiga tugri keladigan
kuritish agenti mikdori (kilogramm xisobida).
Buglangan namning mikdori kuyidagi formula
yerdamida xisoblab
chikariladi:
40
