Va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi

biror narsani bilish asosida. Misol sifatida parol, shaxsiy 
identifikatsiya kodi PIN (Personal Identification Number) hamda “so’rov 
javob” xilidagi protokollarda namoyish etiluvchi maxfiy va ochiq 
kalitlarni ko’rsatish mumkin; 
biror narsaga egaligi asosida. Odatda bular magnit kartalar, smart -
kartalar, sertifikatlar va touch memory qurilmalari;
qandaydir daxlsiz xarakteristikalar asosida.  Ushbu kategoriya o’z 
tarkibiga foydalanuvchining biometrik xarakteristikalariga (ovozlar, 
ko’zining rangdor pardasi va to’r pardasi, barmoq izlari, kaft 
geometriyasi va x.) asoslangan usullarni oladi. Bu kategoriyada 
kriptografik usullar va vositalar ishlatilmaydi. Beometrik 
xarakteristikalar binodan yoki qandaydir texnikadan foydalanishni 
nazoratlashda ishlatiladi. 
Parol — foydalanuvchi hamda uning axborot almashinuvidagi sherigi 
biladigan narsa. O’zaro autentifikatsiya uchun foydalanuvchi va uning 
sherigi o’rtasida parol almashinishi mumkin. Plastik karta va smart-karta 
egasini autentifikatsiyasida shaxsiy identifikatsiya nomeri PIN sinalgan 
usul hisoblanadi. PIN — kodning mahfiy qiymati faqat karta egasiga 
ma’lum bo’lishi shart. 
13.3-mavzu:
Zararkunanda dasturlarning turlari.(sharh)
 
 
Zararli dasturlarning tushunchalari va turlari 
80-yillarning boshlarida turli xil hisoblash tizimlarining dasturiy ta'minotida 

qasddan va maxfiy ravishda amalga oshirilgan zararning zarari haqida birinchi 
xabarlar paydo bo'ldi. "Kompyuter viruslari" nomi mustaqil ravishda ko'payish 
nuqtai nazaridan o'xshashliklarga o'xshashlik tufayli yuz berdi. Ba'zi bir biologik 
atamalar yangi kompyuter zaliga o'tkazildi, masalan, mutatsiyalar, shtammlar, 
emlash, 
vaktsina va boshqalar kabi
, masalan, ma'lum bir sondan keyin zararli ta'sir 
ko'rsatishni boshlaydi, masalan, ma'lum bir sondan keyin zararli ta'sir ko'rsatadi, 
masalan, ma'lum bir sondan keyin zararli ta'sir ko'rsatadi. Nomzodlar, tizim 
ma'lumotlarida saqlanadigan tizimni yo'q qiling, ammo shu bilan birga ular 
viruslarga xos bo'lgan, ancha oldinroq paydo bo'lgan. 
Zararli dastur - kompyuterning o'zi yoki kompyuter resurslaridan ruxsatsiz 
foydalanish yoki kompyuter resurslaridan ruxsatsiz foydalanish yoki kompyuter 
egasi (yoki kompyuter egasi) nusxa ko'chirish, buzib tashlash, o'chirish orqali 
saqlanadigan har qanday dastur yoki ma'lumot almashtirish. 
Zararli dastur uchta asosiy sinfga bo'linadi: 
kompyuter viruslari
, tarmoq qurtlari, 
troyan dasturlari. Ularning har birini batafsil ko'rib chiqing. 
Kompyuter viruslari 
Bu zararli dasturlarning ushbu sinfi boshqalar orasida eng keng tarqalgan. 
Kompyuter virusi - o'ziga xos xususiyati, o'ziga xos xususiyati (o'zini tuta 
bilish). 
Bundan tashqari
, viruslar foydalanuvchi tomonidan boshqariladigan barcha 
fayllar va ma'lumotlarni butunlay yo'q qilishi mumkin, ular nomidan 
infektsiyalangan dastur ishga tushirilgan, shuningdek barcha fayllar bilan barcha 
fayllar bilan zarar etkazish yoki hatto yo'q qilish. 
Odatda virusning kompyuterga tushgan antivirus dasturi ma'lumotlarini 
tekshirmaydigan, 
natijada
, aslida, aslida va infektsiyasi paydo bo'ladi. "Infektsiya" 
kompyuteri klassik virus tomonidan juda ko'p (tashqi axborot vositalari, Internet 
resurslari, tarmoqni qamrab oladigan fayllar) 
Viruslar guruhlarga ikkita asosiy xususiyatga bo'linadi: infektsiya usuliga muvofiq 
yashash joyida. 
Yashash joylari bo'yicha viruslar quyidagilarga bo'linadi: 

· Fayli (bajariladigan fayllarda amalga oshirildi) 

· Yuklash (Diskning yuklash sektori yoki sektorda apparat logigini o'z ichiga 
olgan sektorda) 

· Tarmog'i (kompyuter tarmog'iga murojaat qiling) 

· Birlashtirilgan (Masalan, diskning ham, diskning yuklash sektorini 
yuqtirgan faylni yuklash viruslari. Ushbu viruslar kirishning asl usuli va 
qiyin ish algoritmi mavjud)