Elektronika – elektronlarni elektr maydoni bilan ta‘sirini
va axborot uzatish,
qayta ishlash va saqlashda qo‘llaniladigan elektron asbob va qurilmalarni yaratish
usullarini o‘rganish bilan shug‘ullanadigan fan.
Elektronika, avvalambor inson jamiyatining axborotga bo‘lgan talablarini
qondirishga mo‘ljallangan. Ishlab chiqarish kuchlarining
va ishlab chiqarish
munosabatlarining rivojlanishi texnika va texnologiyaning yangi turlarini
yaratishga asoslangan va axborot vositalarining rivojlanishi bilan kuchli ravishda
bog‘liq. Insonlar o‘rtasidagi axborot almashish qurilmalarining
rivojlanish tarixi
bir necha bosqichlardan iborat: xarakat va mimika, tovush, yozuv, kitob bosmasi,
elektronika.
Axborot uzatishning yangi usuliga o‘tish doim
jamiyatda ishlab chiqarish
kuchlarini keskin o‘sishiga olib kelgan.
Elektronika uzoq masofalarga uzatilayotgan axborotning uzatish tezligi va
hajmini keskin orttirdi.
Elektronika rivojlanish jarayonida to‘rt bosqichni bosib o‘tdi.
Birinchi bosqich 1895 yilda A.S. Popov tomonidan simsiz telegraf – radio
ixtiro qilinishi bilan boshlandi. Bu davrdagi
aloqa qurilmalari passiv
elementlardan:
simlar,
induktivlik
g‘altaklari,
magnitlar,
rezistorlar,
kondensatorlar, elektromexanik qurilmalar (almashlab ulagichlar, rele va
boshqalar)dan iborat edi.
Aleksandr Stepanovich Popov
Ikkinchi bosqich 1906 yili L.de Forest tomonidan birinchi aktiv elektron asbob
- triod lampasining yaratilishi bilan boshlandi. Triod –
elektr signallarinii turli
o‘zgartirish usullariga ega bo‘lgan, asosan – quvvat kuchaytirish xossasiga ega
bo‘lgan birinchi aktiv elektron asbob bo‘ldi. Kuchsiz signallarni elektron lampalari
yordamida kuchaytirish hisobiga telefon orqali suhbatlarni uzoq masofalarga
uzatish imkoniyati yuzaga keldi. Elektron
lampalari radio orqali tovush, musiqa,
keyinchalik esa televideniye orqali tasvirlarni ham uzatishga o‘tishna imkon
yaratdi. Ikkinchi bosqich elektronika apparaturalari elementlariga – elektron
lampalar, rezistorlar, kondensatorlar, transformatorlar kiradi.
Elektron lampa triod
Uchinchi bosqich 1948 yili Dj. Bardin, V. Bratteyn va V. Shoklilar tomonidan
qattiq jismli (yarimo‘tkazgichli) elektronikaning asosiy aktiv (kuchaytirgich)
elementi bo‘lgan - bipolyar tranzistorning kashf etilishi bilan boshlandi. Tranzistor
elektron lampaning barcha funksiyalarini bajarishga qodir.
U
radiolampalarga nisbatan arzon, mustahkam, chidamli hamda kam energiya
iste‘mol qilar edi.
1956 yilda tranzistor ixtirochilari Nobel mukofotiga sazovor bo’lishgan.
Birinchi tranzistor
http://fayllar.org
