Vahid nəqliyyat sistemi” fənnindən mühazirələr

Azərbaycan Respublikasında xarici ticarət üzrə yük dövriyyəsinin təxminən yarısı dəniz nəqliyyatının payına düşür. Nəqliyyatın bu növü üç funksiyanı yerinə yetirir:

1. 
   O, ölkənin beynəlxalq əlaqələrini təmin edir. Beynəlxalq əlaqələr SİF şəraitində eksport, FOB şəraitində isə import olaraq yerinə yetirilir. SİN və FOB- bunlar yükün satılma şəraitidir. SİF “dəyər, sığorta, fraxt” deməkdir. Bu elə satış şərtləridir ki, bu zaman satıcı (eksportyor) yükün razılaşdırılmış xarici yola salma limanına daşınmasını öz hesabına təşkil edir. Onun öhdəçiliyinə həmçinin yükün dəniz sığortalanması xərcləri də daxildir. Lakin yükün itirilməsi və ya zədələnməsi riski alıcının öhdəsinə düşür. Daşıma qiyməti özündə sığortalanma və fraxt xərclərini birləşdirir. Fraxt – bir gəminin başqa kompaniya və ya ölkə tərəfindən icarəyə götürülməsidir. FOB “sərbəst üzmə” kimi başa düşülür. Satıcı yükü satış kontraktında göstərilən yükləmə limanında bilavasitə gəmiyə çatdırılmalıdır. Yükün gəmiyə çatdırılması ilə əlaqədar xərclər satıcının üzərinə düşür, dəniz sığortalanması və import ilə əlaqədar bütün digər xərcləri isə alıcı ödəyir.
   
2. 
   Dəniz nəqliyyatı ölkələrin öz daxilində kabotaj üzmə yolu ilə daşımaları yerinə yetirir:
   

3. 
   Dəniz nəqliyyatı xarici ökə fraxtçılarının yüklərinin daşınmasını da yerinə yetirir.