Nəqliyyat donanması
Gəmilərin təsnifatı
Donanma özündə müxtəlif növlü , ölçülü və təyinatlı gəmiləri birləşdiri: o, nəqliyyat (yük, sərnişin), köməkçi-xidmət, texniki və xüsusi təyinatlı gəmilərdən ibarətdir.
Yük gəmiləri daşıdığı yüklərin növünə görə quru yük, süzülən və kombinə edilmiş kimi növlərə bölünürlər. Quru yük gəmiləri nəqliyyat donanmasının əsas hissəsini təşkil edir. Və öz növbəsində baş yükləri və kütləvi yükləri (qalaq və tökülən) daşıyan gəmilərə bölünürlər.
Daşıma üsuluna görə yük gəmiləri – universal və xüsusiləşdirilmiş olurlar. Quru yük gəmiləri adətən 2-3 göyərtəyə, bir neçə tryuma (qapalı anbara) və yük qurğularına malik olurlar. Quru yük donanmasının əsasını dedveyti 8000-18000 t, sürəti 15-19 uzel olan gəmilər təşkil edirlər. Quru yük donanmasının tərkibində meşədaşıyanlar, kütləvi yükləri daşımaq üçün olan gəmilər, konteyner daşıyanlar, treyler daşıyanlar və s. olur.
Maye (süzülən) yüklərin daşınması üçün olan gəmilər neftdaşıyanlara, neft və neft məhsulları daşıyanlara, qazdaşıyanlara, yağdaşıyanlara bölünürlər. Tanker donanmasının tərkibində dedveyti 1500-150000 t (bəzi tankerlər 500000 t ) olan tankerlər üstünlük təşkil edir.
Kombinə edilmiş gəmilərə iri tonnajlı neftfilizdaşıyanlar, balkerlər aiddirlər.
Sərnişin donanması tutumu bəzi hallarda 1500 sərnişinə çatan sərnişin gəmilərindən ibarətdir.
Gəmilərin içərisində bərələr xüsusi yer tuturlar.
Xidmət-köməkçi donanma özündə buzqıranları, yedək, həmçinin xilasedici, paylayıcı gəmiləri birləşdirir ki, bular nə sərnişin, nə də yük daşımalar, yalnız nəqliyyat gəmilərinin hərəkətini təmin edirlər.
Qabarit ölçülərə qoyulan məhdudiyyətlərə görə gəmilər aşağıdakı siniflərə bölünürlər:
|
