|
Vazirligi buxoro davlat universiteti d. R. Djurayev, A. A. Turayev, sh sh. Fayziyev, B. A
|
| bet | 38/119 | | Sana | 14.06.2024 | | Hajmi | 4,04 Mb. | | #263652 | | Turi | Учебник |
Bog'liq 21558 2 CDEAD1DE360DB13C9B7A03EFD7ECBD40E7F94F1FViskozimetriya usuli. Molekulyar massani aniqlash uchun, ko’pincha viskozimetrik usul qo’llaniladi. Chiziqsimon makromolekulalar eritmalarda xuddi qattiq tayoqchalardek harakatlanadi, deb taxmin qilib Shtaudinger molekulyar massani aniqlash uchun quyidagi tenglamani taklif qilgan:
(3.14)
bu yerda - solishtirma qovushqoqlik; - o’zgarmas son; С - polimerning eritmadagi konsentratsiyasi.
Tenglamadan ko’rinib turibdiki solishtirma qovushqoqlik polimer konsentratsiyasi va molekulyar massasiga mutanosib va
Demak, konsentratsiya ortishi bilan o’zgarmay qolishi va ni С bilan
bog’lanish chizmasi C o’qiga parallel bo’lgan to’g’ri chiziqdan iborat. Lekin (keltirilgan qovushqoqlik) konsentrasiyaga bog’liq bo’ladi va juda kichik
molekulyar massalar uchun (3.14) tenglama bajariladi. Shuning uchun amalda bir necha konsentratsiyalardagi qovushqoqlik aniqlanadi va С=0 gacha
ekstrapolyatsiya qilinib “qovushqoqlik hadi” aniqlanadi: va undan molekulyar massani aniqlash uchun foydalaniladi. Hatto zanjirli polimer
molekulalari bukilmas tayoqchalar sifatida harakat qiladi degan Shtaudinger taxmini ma’lum darajada to’g’ri bo’lsa ham, lekin bukiluvchan makromolekulalar uchun bu taxmin butunlay noto’g’ridir, chunki ular juda suyultirilgan eritmalarda o’rama shaklini qabul qilishga intiladi. Shuni ham aytib o’tish joizki, ichki ishqalanish faqat molekula o’lchamiga bog’liq bo’lmay, balki uning shakliga ham bog’liqdir. Shuning uchun Shtaudinger tenglamasida solishtirma qovushqoqlikni qovushqoqlik hadiga almashtirilishi (ya’ni, juda ham suyultirilgan, umuman makromolekulalar orasida ta’sirlanish bo’lmagan eritmalarga o’tish) har qanday polimerning molekulyar massasini hisoblashga kerak bo’lgan aniq tenglamaga olib kelmaydi. Undan tashqari [ ] qiymat erituvchining sifatiga, ya’ni “yaxshi” yoki “yomon”ligiga ham bog’liq.
IV BOB. USTMOLEKULYAR STRUKTURALARNI ANIQLASH.
|
| |
