|
Derivatografiya - termik tahlil. Termik suyuqlanish va oquvchanlik
|
| bet | 67/119 | | Sana | 14.06.2024 | | Hajmi | 4,04 Mb. | | #263652 | | Turi | Учебник |
Bog'liq 21558 2 CDEAD1DE360DB13C9B7A03EFD7ECBD40E7F94F1F Derivatografiya - termik tahlil. Termik suyuqlanish va oquvchanlik.
Termografiya usulini qo’llash. Moddadagi kimyoviy va fizik o’zgarishlarning aksariyati issiqlikni singdirish yoki chiqarish bilan, ya’ni aniq va maxsus qurilmalar tomonidan aniqlangan va qayd etilgan endo - yoki ekzotermik issiqlik effektlari bilan sodir bo’ladi. Bundan kelib chiqadiki, agar modda chiziqli tezlikda qizdirilsa, ma’lum bir harorat oralig’ida issiqlik ta’sirini aniqlash mumkin, bu aslida ushbu usulning butun mohiyati.
Ushbu tahlil usulida moddaning belgilangan parametrlari termojuft yordamida o’lchanadigan harorat T (tajribaning mutlaq dizayni) yoki harorat farqi ΔT (differentsial dizayn) hisoblanadi.
Qoida tariqasida, namunaning istalgan nuqtasida haroratni o’lchash, uni chiziqli isitish vaqtida vaqt funksiyasi sifatida mutlaq sxema bo’yicha amalga oshiriladi va termogramma olinadi.
Agar termal effektlarni o’lchash differensial sxema bo’yicha, ya’ni differensial issiqlik tahliliga (DTA) murojaat qilinsa, usulning sezgirligi sezilarli darajada oshadi. Bunday holda moddaning differentsial issiqlik tahlilidan (DTA) foydalanib, xuddi shu uchlari bilan ulangan ikkita o’xshash termojuft yordamida termogramma yoziladi. Ularning kesishmalaridan biri standart bilan, ikkinchisi sinov moddasi bilan korpusga joylashtiriladi. Bunday holda termogramma magnitafonning lentasiga yozib qo’yiladi. Differensial termojuftda hosil bo’lgan termo-EMF lar bir-biriga yo’naltiriladi.
Termogrammadagi differensial yozuv vaqt o’qiga parallel ravishda nol chiziq deb nomlangan to’g’ri chiziq shaklida olinadi. Ushbu turdagi termogramma sinov haroratida qizdirish jarayonida harorat o’zgarishi sodir bo’lganligini anglatadi. Agar moddaning o’zgarishi termal ta’sir bilan birga kelgan bo’lsa, u holda differensial egri chiziqning nol chizig’idan yuqoriga siljishi ekzotermik jarayonga va pastga endotermik jarayonga to’g’ri keladi.
Termogram yozuvining ishonchliligi termojuftning sifatiga, isitish tezligiga, namunaning o’lchamiga va mos yozuvlar standartining sifatiga bog’liq. Chiziq va nol chiziq orasidagi tepalik maydoni namunaning entalpiyasining o’zgarishiga mutanosibdir. Bazalning siljishi namunaning issiqlik sig’imi o’zgarishi bilan bog’liq.
Birinchi turdagi o’tishlarda tor cho’qqilar paydo bo’ladi. Turli o’lchamdagi va mos keladigan tuzilmalar mavjudligi sababli polimerlarda jismoniy o’tish paytida past molekulyar og’irlikdagi birikmalarda shunga o’xshash o’tish paytida kuzatilganlarga qaraganda cho’qqilar kengroqdir.
Ikkinchi turdagi yoki oynali o’tish davrlarida egri shakllari keskin o’zgaradi.
Issiqlik quvvatining oshishi tufayli namuna ko’p miqdordagi issiqlikni yutadi.
|
| |
