L
gʻaltakdagi U
2
kuchlanish
L1 gʻaltakdagi
__kuchlanishga teskari fazada
boʻlishi lozim.
1.9-rasm. a-induktiv bog‘lanish, b-induktiv uch nuqtali, v-sig‘im uch nuqtali
LC generator
L
Musbat teskari bogʻlanish U
2
kuchlanishning qiymati
L1 va L2
induktiv
gʻaltaklar oʻramlar sonining nisbati va ular orasidagi masofa bilan aniqlanadi.
Oʻramlar sonini ( L2
gʻaltakdagi) oshirish bilan va uni
L1 gʻaltakga
yaqinlashtirish bilan teskari bogʻlanish chuqurligini oshirish mumkin. Sxemadagi
L1 g‘altakning o‘ramlar sonini generatsiya chastotasining qiymatini belgilagan
holda aniqlash mumkin va uning qiymati tebranish konturi rezonans chastotasi bilan aniqlanadi.
fg 1 / 2
(1.11)
Birinchi g‘altakning
L1 o‘ramlar soni aniqlangandan so‘ng amplituda balans
shartini bajarilgan holda
L2 g‘altakning o‘ramlar sonini aniqlash mumkin. Induktiv
uch nuqtali sxemada faza balans sharti bajarilishi uchun tranzistorning
kollektoridan olinayotgan signalning fazasi yoki
L1 g‘altakdan olingan signal
fazasi L2
g‘altakdan olinayotgan signalning fazasiga teskari bo‘lishi lozim. Bu
vaqtda musbat teskari bog‘lanish shartlari bajariladi. Amplituda balans sharti
bajarilishi uchun musbat teskari bog‘lanish zanjiri uzatayotgan signalni L2
g‘altakdagi o‘ramlar soni aniqlanadi. Bu vaqtda generatsiya chastotasi quyidagi formula bilan aniqlanishini e’tiborga olish lozim.
fg 1 / 2
(1.12)
Ya’ni
L2 g‘altak o‘ramlar sonini tanlash bilan bir vaqtning o‘zida L1
g‘altakning o‘ramlar soni ham korreksiyalanadi. Bu bilan generatsiya chastotasining o‘zgarmas bo‘lishini ta’minlaydi. Sxemasi 1.9-a va 1.9-b-rasmlarda tasvirlangan generatorlarning generatsiya chastotasini tebranish konturi zanjiriga ulangan o‘zgaruvchan sig‘ imli kondensator vositasida o‘zgartirish mumkin. Chastotani o‘zgartirish imkoniyati mavjudligi induktiv uch nuqtali generatorni keng sohalarda qo‘llash (geteradenli radio qabul qilgichlar, radio uzatgichlarni uyg‘otuvchi va hokazo) qo‘llash imkoniyatini yaratdi. Avtogeneratorlarning sig‘ im uch nuqtali sxemasi (1.9-v-rasm) da tasvirlangan. Rezestiv kuchlanish kuchaytirgichlariga analogli bo‘lib, musbat teskari bog‘lanish zanjiriga tebranish
zanjiri konturi ulanishi bilan farq qiladi. Chiqish signali
C1 kondensatordan
olinadi, musbat teskari bog‘lanish signali C2
kondensatordan olinadi. Bu signallar
qarama-qarshi fazada bo‘lganligidan faza balans sharti bajariladi.
| 