 0,01...0,1 mk Gn , Ckv  0,1...0,3

 0,01...0,1

mk Gn

^{, C}kv

 0,1...0,3

^{p F} ,

^rkv

 5...8

^om .

Kvarts plastinkasining qiladi va
^Lkv ^,Ckv ^{, r}kv
ketma-ket tebranish konturini hosil

^k .k

 1/

(1.14)

Chastotada kuchlanish rezonansi yuz beradi va bunda konturning to‘liq qarshiligi

juda kichik bo‘ladi.Kvarts tutgichning ^C_d
sig‘imini hisobga olgan holda kvarts

plastinkasi parallel tebranish konturini hosil qiladi. (1.14-rasm) va uning

^par

 1/

(1.15)

1.14-rasm. C_d
sig‘im hisobiga ekvivalent sxema ifodasi.

Chastotada tok rezonansi yuz beradi va og‘ma konturning to‘liq qarshiligi

juda katta bo‘ladi. Formuladagi
^Cum
 C_kvC_d
/ (C_kv  C_d )
kontur tarkibida

ketma-ket ulangan
^C_d va ^C_kv
sig‘imlardan iboratdir.

Oxirgi (1.14), (1,15) formulalarni taqqoslash bilan quyidagi xulosaga kelish mumkin.

1. 
   Ketma-ket rezonans
   

^_{k .k} chastota _par
paralleldan _k.k
^{ }par ^.

2. 
   ^_{k .k} chastota _par
   

chastotaga yaqin, chunki
^Ckv ^.

Kvars plastinkasining reaktiv qarshiligi o‘zgarishining xarakteri 1.14-rasmda

tasvirlangan. Rasmda ko'rinadiki,
^k .k
   _par
chastota diapozonida kvarts

ekvivalent konturning reaktiv qarshiligi induktiv ^{
 }_{k .k} va
_par  
kvartsli

generatorning sxemalari 1.15-a-b, 1.16-a-v-rasmlarda tasvirlangan. Sxemasi 1.15- rasmda tasvirlangan sxemada kvarts zatvor (baza) va istok (emitter) zanjirlari orasiga ulangan bo‘lib, strikturasi bo‘yicha ikki konturli generatorga mos keladi (1.11-rasm). Bunday generatorlarda tebranishlarning uyg‘onishi kvarts qarshiligining induktiv va stok (kollektor) konturining induktiv xarakterda bo‘lganida yuzaga keladi. Bu shartlar bajarilganda generatsiyalanayotgan chastota

^k .k
   _par
sohada bo‘ladi., stok (kollektor) konturlari bu chastotadan bir

*
muncha yuqori bo‘lgan chastotaga rostlanadi. Stok (kollektor) konturlari va kvarts

orasidagi bog‘lanish (1.15-a-v-rasm)
^Cz.s k
elektrodlar orasidagi sig‘ im orqali

(C )
amalga oshadi. Bu sig‘im stok (kollektor) konturlarining chastotasiga kam ta’sir qiladi.


1.15-a-b-rasmlar. Kvarts plastinkasi zatvor va baza zanjiriga olingan sxemasi.

Tebranish chastotasini
^k .k
 _g
^{ }par
uyg‘otish 1.16-rasmdagi sxemada

kvartsni zatvor (baza) va stok (kollektor) orasiga ulash bilan amalga oshiriladi. Bunda stok (kollektor) konturlari sig‘im reaktiv qarshilikka ega bo‘ladi. Bu holda 1.16-a-b generatorlarning sxemasi sig‘ im uch nuqtali ganeratorlarining sxemasiga ekvivalent bo‘ladi. stok (kollektor) konturlari qarshiligi sig‘ im xarakterga ega

bo‘lishini ta’minlash uchun uning rezonans chastotasi
^par
chastotadan bir

muncha kichik bo‘lishi lozim. Stok (kollektor) zanjiridagi konturni (1.16-rasm) rezistr bilan almashtirish mumkin.

Bu holda tebranishlarning yuzaga kelishi
^Cs.u ^(Ck .e ⁾
elektrodlar orasidagi

sig‘im yordamida amalga oshadi. Kvarts aslligining yuqori bo‘lishi, ya’ni bir necha yuz mingga yetishi va tranzistor reaktiv elementlarining kontur ko‘rsatkichlariga kam ta’sir qilishi kvarts grneratorlarining yuqori darajadagi stabilligini ta’minlaydi.

Kvarts generatorlarining chastota temperatura koeffisenti

10^6 10^7

oraliqda

bo‘ladi. Bu generatorlarning asosiy kamchiligi generatsiya chastotasining kichik bo‘lishi 30 MHz dan oshmasligi va chastotani bir tekis o‘zgartirish imkoniyatining yo‘qligidir.