R1 va R2
tranzistor
bazasiga siljish kuchlanishini beruvchi kuchlanish bo‘ladi.
ReCe
- tranzistor
tavsifnomasidagi ishchi nuqtani avtomatik siljituvchi va tranzistor termostabilizatsiya rejimini o‘rnatuvchi zanjir.
LC - parallel tebranish konturi
Lbog '
– musbat teskari bog‘lanish g‘altagi.
C-teskari bog‘lanish zanjiri bir uchini o‘zgaruvchan tok bo‘yicha umumiy shinaga ulovchi kondensator.
Avtogeneratorni ta’minlash manbayiga ulash vaqtida tebranish konturidagi elektr zaryadlarning tasodifiy tebranish tufayli tranzistorning kollektor zanjirida o‘zgaruvchan kollektor toki yuzaga keladi.
ishlash rejimi boshqariladi.
Lbog '
L g‘altak bilan induktiv bog‘langan sababli
uning magnit maydoni bo‘ladi. O‘zgaruvchan tok L g‘altak orqali o‘tganda uning
atrofida chastotasi
0 1/
o‘zgaruvchan magnit maydoni yuzaga keladi.
yurituvchi kuchni hosil qiladi. Bu induksiya elektr yurituvchi kuchi tranzistorning baza elektr zanjiriga beriladi va u transistor ochilib yopilishi vaqtida kollektor tokda pulsatsiya yuzaga keladi. Kollektor tokining o‘zgaruvchan tashkil etuvchisi tebranish konturida yuz berayotgan energiya yuqotilishini to‘ldirib turadi va o‘z navbatida bu teskari bog‘lanish g‘altagidagi kuchlanishning ortishiga sabab bo‘ladi va kollektor toki amplitudasi yanada oshishiga sabab bo‘ladi.
Kollektor toki o‘sish jarayoni cheksiz emas, ya’ni kuchaytirish tranzistor
chiqish tavsifnomasining aktiv sohasida yuz beradi, kollektor tokining to‘yinish
qismida esa o‘zgarmas bo‘ladi, ya’ni kuchaytirish bo‘lmaydi. Tebranish konturidagi tebranishlar amplitudasi esa konturning qarshiligi bilan yutilish va baza tokining oqimi bilan cheklangan bo‘ladi.
Avtogeneratorlar differensial tenglamasi.
Avtogeneratorlar ishlash jarayonini tahlil qilish uchun differensial tenglamasini yechish asosida olib boriladi. Dastlab LC konturdagi erkin tebranishni ko‘rib chiqamiz, chunki bu garmonik tebranishning generatoridagi asosiy element bo‘lib hisoblanadi. Ta’minlash manbayi kuchaytirgich teskari bog‘lanish zanjiri generator yordamchi elementi bo‘lib, ular yordamida tebranish konturida energiya yuqotishi kompensatsiyalanib turadi. Konturga qisqa vaqtda berilgan energiya uchun
di 1
L dt ri C idi 0
(2.1)
Differensial tenglama bilan aniqlanuvchi erkin tebranish yuzaga keltiradi bunda r-g‘altakning va ulash simlarining qarshiligi t bo‘yicha differensiallash va L ga bo‘lish bilan tenglama quyidagi ko‘rinishni oladi.
d 2i r di 1
dt 2
i 0
i dt LC
(2.2)
r 2
l
1 2
(b-konturning yutilish koeffetsenti) belgilashni qabul qilish va
ekanligini hisobga olgan holda oxirgi tenglamani quyidagi ko‘rinishda
LC 0
yozish mumkin.
d 2i di 2
dt2
2 dt 0
i 0
(2.3)
Radio elektronikada qo‘llaniladigan tebranish konturida yuqotilishning kamchiligi e’tiborga oladigan bo‘lsak, oxirgi tenglamaning yechimi
0 bog '
i I et sin t
(2.4)
Ko‘rinishda bo‘ladi. Bunda
I0 tebranish konturidagi boshlang‘ich amplitudasi
bo‘lib, konturdagi to‘plangan energiyaga bog‘liq bo‘ladi.
bog '
0
erkin
tebranishlar chastotasi.Konturda yuzaga keladigan erkin tebranishlarning ko‘rinishi 2.3-rasmda tasvirlangan rasmdan ko‘rinadiki, tebranish konturida yuz beradigan tebranishlar (r qarshilik) yuqotishlarning mavjudligi tufayli so‘nuvchi bo‘ladi.
Maydonli tranzistorli tuzilgan transformatorlar generatorining differensial tenglamasini tuzamiz va bunda tebranishlar chastotasi yetarli darajada kichikligi sababli tranzistorli inersionlik xususiyatini va uning kirish qarshiligini hisobga olmaymiz.
Bu sxema uchun quyidagi tenglamalar sistemasi o‘rinli.
L di ri 1 i dt 0
dt C c
Ikkinchi tenglamadagi konturning sig‘ im qismidagi tokni induktiv qismidagi
tok bilan stok toki
ic isilj i
almashtirib va vaqt bo‘yicha differensiallangandan
so‘ng avtogenerator tokining differensial tenglamasi quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi.
d 2i di
Avtogeneratorda teskari bog‘lanish mavjud bo‘lganligi tufayliUz.u o‘zgaruvchgan kuchlanish mavjud bo‘ladi va u konturning unduktiv qismidagi tokning funksiyasi bo‘lib hisoblanadi.
|