ASOSIY QISM
О‘zbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti Islom Karimovning va
O’zbekiston Respublikasi hozirgi prezidenti Shavkat Mirziyoyevning chiqishlarida va
asarlarida ma’naviy tahdidlar, unga qarshi kurashish zaruriyati, bu boradagi
vazifalar va axborot xavfsizligida milliy xavfsizlik masalalari, yoshlar orasida axborot
madaniyatini shakillantirish, axborot olish erkinligini ta’minlash, axborot xavfsizligini
ta’minlash masalalari keng tahlil qilingan. Ushbu Axborot sohasida milliy
xavfsizlikni ta’minlashning sub’ektiv omillari va o’ziga xos jihatlari mavzusi
S.Otamurtovning “Globallashuv va milliy-ma’naviy havfsizlik”
2
, Sh.Umarov va
F.Mulaydinovlarning “Axborot xavfsizligi”, M.Quronovning “Milliy tarbiya”,
M.Lafasovning “Diniy ekstremizm: tarixi va mohiyati”, X.Jumaniyozov,
2
Otamurotov S. Globallashuv va milliy-ma’naviy havfsizlik. -Т.: 2013.
CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL
OF SCIENTIFIC RESEARCH
ISSN: 2181-2489
VOLUME 2
ǀ
ISSUE 1
ǀ
2022
341
UZBEKISTAN |
www.caajsr.uz
M.Sobirovlarning “Globallashuv asoslari”, M.Karimov va N.Turgunovlarning “Axborot
xavfsizligi asoslari” asarlarida yoritib berilgan.
Hozirgi shiddat bilan rivojlanib borayotgan darda biz insonlarnin hech birimiz
kundalik turmush tarzimizni axborot va axborot ulashuvchi vositalarisiz tasavvur qila
olmaiymiz. Ushbu axborot olish jarayonida biz internet, ijtimoiy tarmoqlar, tilvidinya,
gazeta-jurnallar, kitoblardan keng foydalanamiz. Ko’pincha biz ushbu olayotgan
axborotlarimizning haqqiqiymi, aniqmi, haqiqatga mosmi, mualifi kim, qaysi tashkilot
yoki nashrning axboroti ekanligiga va qanday turdagi axborot ekanligiga qiziqmaymiz.
Bu esa bizning axborot olish madaniyatiga ega emasligimizni va kata xatolarga yo’l
qo’yishimizga olib kelishini hech birimiz o’ylab ko’rmaymiz. Vaholanki aхbоrоtni
qаndаy yo’qоtish mumkinligini vа bu qаndаy оqibаtlаrgа оlib kеlishini bаrchа hаm
tushunаvеrmаydi. “Aytishingiz mumkin qanday yo’qotish yoki oqibat!” deb. Hozir
sizga axborot sohasidagi jahonda ro’y bergan ba’zi voqealarni misol keltiraman. Misol
uchun Xakerlar hujumi oqibatida 150 mamlakatda 200 ming kishi va ko‘plab
tashkilotlar zarar ko‘rdi. Bu haqda Yevropa politsiya agentligi (Yevropol) rahbari Rob
Ueynrayt ma’lumot berdi, deb xabar qiladi “RBK”. Shu bilan birga, uning aytishicha,
juda oz sonli odamlar xakerlarga pul o‘tkazib bergan. “Barcha sektorlardagi tashkilotlar
jiddiy tarzda xavfsizlik choralari ko‘rishi lozim”,-ta’kidladi Ueynrayt. “Ayni paytda biz
xavf-xatar o‘sayotgan bir vaziyatda turibmiz. Zarar ko‘rganlar soni ko‘paymoqda.
Odamlar 15-may (dushanba) kuni ishga kelib kompyuterlarini yoqqanida ularning soni
yanada o‘sishidan xavotirdaman”, — qo‘shimcha qildi Yevropol rahbari. Xаkеrlаr
Yahoo.com, Amazon.com kаbi kоmpаniyalаrgа vа hаttо kоsmik tаdqiqоt аgеntiligi
NASAga kаttа zаrаr yеtkаzdilаr. Хаvfsizlik хizmаti bоzоrining eng yirik
nоmоyondаlаridаn biri RSA Security, hаr qаndаy tахdidgа qаrshi chоrа bоrligi
хususidаgi o’ylаmаsdаn qilgаn bаyonоtidаn bir nеchа kundаn kеyin, хujumgа duchоr
bo’ldi.
Yana shuni aytishimiz mumkinki “Fuqarolarning axborot sohasidagi huquq va
erkinliklarini ta’minlash masalasi insonning axborot olish, axborotni va o‘z shaxsiy
fikrini tarqatish huquqi va erkinligini o‘zida mujassam etgan bo‘lib, bu O‘zbekistonda
demokratik jamiyat asoslarini barpo etishning muhim sharti, ta’bir joiz bo‘lsa, tamal
toshi hisoblanadi”– degan edi birinchi pirizidentimiz I.Karimov.
Axborot
3
– manbalari va taqdim etilish shaklidan qat’iy nazar shaxslar, predmetlar,
faktlar, voqealar, hodisalar va jarayonlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar yig’indisidir. XXI
asrda shaxs, jamiyat va davlat taraqqiyotida axborot resurslari va texnologiyalarining
ro’lini ortishi natijasida O‘zbekistonda fuqarolik jamiyatini axborotlashtirilgan jamiyat
3
O’zbekiston Milliy ensiklopediyasi. -T.: Davlat ilmiy nashiryoti. 2000.
CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL
OF SCIENTIFIC RESEARCH
ISSN: 2181-2489
VOLUME 2
|
