Karolina Topolska
Źródło: Gazeta Prawna 12 tydzień 2014r.
Urzędnicy nie będą pytać wprost o stan zdrowia i predyspozycje psychofizyczne bezrobotnych. Zamiast tego określą przeciwwskazania do wykonywania pracy i przeszkody utrudniające jej podjęcie. Tak wynika z aktualnych projektów aktów wykonawczych do ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Jej nowelizacja, reformująca urzędy pracy, po uchwaleniu przez Sejm trafiła do Senatu.
Na obowiązek podania informacji o zdrowiu i predyspozycjach psychofizycznych wskazywał wcześniejszy projekt rozporządzenia w sprawie programów specjalnych. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (MPiPS) w jego nowej wersji wycofało się z tych zapisów. Jednak w innym rozporządzeniu, dotyczącym profilowania pomocy dla bezrobotnych, przewidziano pozyskiwanie od osób rejestrujących się w pośredniaku informacji o stopniu niepełnosprawności. Mimo tych zmian generalny inspektor ochrony danych osobowych (GIODO) nadal zgłasza zastrzeżenia względem regulacji wprowadzających reformę urzędów pracy.
- Odmawiamy konsultacji tych rozporządzeń, ponieważ ustawa, która ma być podstawą prawną do ich wydania, nie przeszła całego procesu legislacyjnego, a wobec tego wyrażenie opinii byłoby przedwczesne. Senat może przecież na przykład przenieść część przepisów z projektów aktów wykonawczych do ustawy - wskazuje doktor Wojciech Wiewiórowski, GIODO.
Z opinią tą nie zgadza się resort pracy. Wskazuje, że przepisy zobowiązują do przygotowania aktów wykonawczych równocześnie z ustawą, a także ich wprowadzenia wraz z jej wejściem w życie. W ocenie MPiPS niezbędne jest więc przeprowadzenie co do nich konsultacji jeszcze przed zakończeniem procesu legislacyjnego wobec ustawy.
GIODO podkreśla, że nie protestuje przeciw zbieraniu danych osobowych przez urzędy pracy, ale ciągle brakuje odpowiedniego uregulowania tej kwestii na poziomie ustawy, która powinna dokładnie określać, jakie informacje będą pozyskiwane od bezrobotnych.
- W chwili obecnej uchwalona przez Sejm ustawa nie gwarantuje dostatecznego poziomu ochrony danych osobowych tych osób - uważa doktor Wojciech Wiewiórowski. Jego zdaniem to w tym akcie powinien się znaleźć między innymi zapis dotyczący pozyskiwania informacji o niepełnosprawności bezrobotnego. - Zdecydowanie są to dane wrażliwe. Nie sprzeciwiam się, by były one gromadzone przez urzędy pracy, bo uzyskanie takich informacji jest celowe i uzasadnione w kontekście zadań realizowanych przez te instytucje, to jest pomocy w znalezieniu pracy. Jednak podstawą do ich zbierania powinny być zapisy ustawy - stwierdza GIODO.
Komentarz:
W trakcie przygotowywania nowelizacji ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy i rozporządzeń do niej powstał problem, czy należy zbierać od bezrobotnych informacje o niepełnosprawności, a jeśli tak - to czy taki obowiązek powinien być uregulowany na poziomie ustawy czy też rozporządzenia. W tym kontekście największe wątpliwości zgłaszał Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych (GIODO), uznając, że informacje o niepełnosprawności stanowią wrażliwe dane osobowe, których obowiązek uzyskiwania powinien wynikać z ustawy.Obie strony sporu, czyli Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz GIODO są zgodne co do tego, że urzędy pracy powinny mieć wiedzę na temat niepełnosprawności danego bezrobotnego.
Wydaje się, że jest to stanowisko słuszne, bowiem dzięki tej wiedzy urząd uniknie kierowania osoby do nieodpowiedniej dla niej pracy. Natomiast spór co do poziomu regulacji obowiązku zbierania danych o niepełnosprawności sprowadza się do uznania ich za dane wrażliwe. Termin ten nie został wprawdzie wprost zdefiniowany w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych, jednakże przyjmuje się, że dane wrażliwe wymieniono w artykule 27 ustęp 1 ustawy.
Wskazano w nim, że - co do zasady - zabrania się przetwarzania danych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, przynależność wyznaniową, partyjną lub związkową, jak również danych o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach lub życiu seksualnym oraz danych dotyczących skazań, orzeczeń o ukaraniu i mandatów karnych, a także innych orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym lub administracyjnym. Dane o niepełnosprawności, jako dane o stanie zdrowia, jak najbardziej należy więc zaliczyć do tak zwanych danych wrażliwych. Dane te mogą być przetwarzane jedynie w przypadkach określonych w artykule 27 ust. 2 ustawy o ochronie danych osobowych.
W kontekście omawianego problemu istotne są dwie przesłanki tego przepisu. Przetwarzanie danych o stanie zdrowia jest możliwe między innymi, jeżeli przepis szczególny innej ustawy zezwala na przetwarzanie takich danych bez zgody osoby, której dane dotyczą, i stwarza pełne gwarancje ich ochrony oraz jeżeli przetwarzanie jest niezbędne do wykonania zadań administratora danych odnoszących się do zatrudnienia pracowników i innych osób, a zakres przetwarzanych danych jest określony w ustawie.
Nie rozstrzygając w tym miejscu, która z wymienionych przesłanek jest bardziej adekwatna w omawianych przypadku należy zauważyć, że obie wskazują na ustawę jako na akt, w którym powinno się określić możliwość przetwarzania danych o stanie zdrowia. GIODO ma więc rację wskazując, że z perspektywy ochrony danych osobowych nie jest wystarczające ustanowienie obowiązku zbierania danych o niepełnosprawności wyłącznie w rozporządzeniu. Czy jednak twórcy nowelizacji uwzględnią tę argumentację? Okaże się przy uchwalaniu ostatecznego brzmienia nowelizacji.
aaa
| 