LABORATORIYALÍQ JUMÍS - 3 Tema: Shell komanda qabıǵında islew

LABORATORIYALÍQ JUMÍS - 3

Tema: Shell komanda qabıǵında islew.

• 
  && — bul buyrıq tiykarǵı esaplanadı, tiykarınan ol buyrıq emes. Eger terminalda bir neshe buyrıqtı izbe-iz atqarmaqshı bolsańız && di olar arasına jaylastırıń. Mısal ushın, [buyrıq1] && [buyrıq2] dáslep [buyrıq1]di, onıń izinen [buyrıq2] ni iske túsiredi. Qálegen buyrıqlardı usı tártipte orınlawıńız múmkin.
  
• 
  ! — bul buyrıq aqırǵı isletilingen buyrıqtı qayta iske túsiredi. Onı history buyrıǵı menen birgelikte qollanıw jaqsı usıl esaplanadı. Siz buyrıqlar tarıyxındaǵı n-buyrıqtı !n buyrıǵı menen qaytarıwıńız múmkin. Sonıń menen birge siz n buyrıq aldın atqarǵan buyruqtı !-n buyrıǵı menen tákirar orınlawıńız múmkin.
  
• 
  cd — ámeldegi direktoriyanı ózgertedi.
  
• 
  clear — terminal aynasın tazalaydı.
  
• 
  history — aqırǵı isletilgen buyrıqlar tariyxın kórsetedi. Siz sonıń menen birge klaviaturada joqarıǵa hám tómenge túymelerin basıp, aqırǵı isletilgen buyrıqlardı ótkizip kóriwińiz múmkin.
  
• 
  ls — ámeldegi direktoriyadaǵı fayl hám papkalardı kórsetedi. Kórinetuǵın dizim formatın túrli parametrler járdeminde o’zgertiw múmkin.
  
• 
  man — izlewge tiykarınan járdem aynasın (manual) kórsetedi. Buyrıqtı qanday isletiwdi úyreniw ushın yamasa qanday da bir buyrıqtıń qosımsha parametrlerin kórip alıw ushın júdá qolaylı. Qashan ekilenseńiz man buyrıǵınan paydalanıń.
  

• 
  whatis — buyrıq qatarı dástúrleriniń qısqa táriypin kórsetedi. Bul buyrıq qısqa kórinisi sıpatında qabıl etiń. Bul buyrıqtı, buyrıq ne islep atirǵanın bilejaq bolsańız hám tolıq maǵlıwmat shárt bolmasa isletiń. Fayllar menen islew buyrıqları.
  
• 
  Cat — bul buyrıqtı ápiwayı tekst fayl menen birgelikte isleseńiz onıń quramın kórsetedi. Eger bir neshe tekst fayl menen isleseńiz olardıń quramın izbe-iz kórsetedi. Qayta baǵdarlaw operatorı (“>“) menen birge qollaǵanıńızda bir neshe fayl quramındaǵı maǵlıwmatlardı bir faylǵa birlestiriwińiz múmkin.
  
• 
  chmod/chown —chmod buyrıǵı fayldı oqıw, jazıw hám iske túsiriw ruxsatların ózgertedi. chown buyrıǵı faylǵa iyelik etiwshi paydalanıwshı yáki paydalanıwshılar toparın ózgertedi.
  
• 
  cp — fayldıń nusxasın jaratadı. Ádette fayl nusxası ámeldegi katalogda kórinedi, bıraq siz onı ózgertiwińiz múmkin.
  

• 
  Find — kórsetilgen direktoriya (yáki pútin sistema) dan kórsetilgen shártler tiykarında izlewdi ámelge asıradı. Bul buyrıq penen fayl atı, fayl tipi, fayl kólemi, ruxsatları, iyeleri, jaratılǵan waqtı, ózgertirilgen waqtı hám basqa júdá kóp qosımsha parametrlerin qollanıwıńız múmkin.
  
• 
  grep —kórsetilgen fayl yamasa fayllardan tekst boyınsha izlewdi ámelge asırıp, nátiyjeni fayllarda qayerde jaylasqanın kórsetip beredi. Bul buyrıq júdá maslasıwshı (mısalı berilgen shablon boyınsha pútkil fayllardan izlewdi ámelge asırıw) hám kóplegen programmistlerge paydalı.
  
• 
  locate — pútkil fayl sistemasınan uqsas fayl yamasa direktoriyaların izleydi, keyninen nátiyjelerdiń barlıǵın absolyut jolın kórsetedi. Ádette bul buyrıqqa ruxsat etilgen direktoriyalardan izleydi. Bul fayllardı tabıwdıń eń ańsat hám qolaylı usıl.
  
• 
  mkdir/rmdir — direktoriya jaratadı/óshiredi. Ádettegi jaǵdayda ámeldegi direktoriyada jaratıladı/óshiriledi. Bıraq basqa direktoriyalardı da kórsetiw mu’mkin. Óshirip atırǵan waqıtta direktoriya bos bolıwı kerek.
  
• 
  mv — fayldı (qırqıp alıp) bir orınnan basqa orınǵa kóshiredi, kóshirilip atırǵan orında faylǵa jańa at da beriw múmkin. Bul buyrıqtı ámeldegi direktoriyada fayldı qayta at beriw ushın isletiwińiz múmkin.
  
• 
  nano/emacs/vim — derlik barlıq Linux sistemalarında ámeldegi bolǵan tekst redaktorları. Baslawshılar nano menen islewleri múmkin, emacs ha’m vim imkaniyatları júdá kóp hám quramalı esaplanadı.
  
• 
  rename — fayldı yamasa fayllar kompleksiniń atın ózgertiredi. Berilgen shablon tiykarında kóplegen fayllardı qayta at beriw ushın kóplegen qızıq parametrler menen islesiw múmkin.
  
• 
  rm — fayllardı óshiredi. Geypara parametrler menen isletilingende pútkil direktoriyanıń ishindegileri menen birgelikte óshiriw múmkin. Sonıń menen birge buyrıq shártlerge tuwrı keletuǵın bir neshe fayllardı da óshiriw múmkin.
  
• 
  touch — fayldıń kórilgen yáki ózgertirilgen waqtın usı waqıtqa ózgertedi.
  
• 
  wget — Web URL járdeminde betti yáki fayldı kóshirip aladı.
  
• 
  zip/gzip/tar —túri arxiv faylların qısıw yáki ashıw ushın programmalar.