Chizma o‘lchamlarini berishdan oldin,
zarur boigan joyni birinchi
yaqinlashuvda aniqlash uchun, chizma eskizini qurish tavsiya etiladi.
Masalan, agar qandaydir obyekt uchun oldidan ko‘rinish oichamlari 6x5
birlikka, yon tomondan ko‘rinish oichamlari 4x5 birlikka va yuqoridan
koiinish oichamlari 6x4
birlikka teng boisa, cheklashlami shunday
o‘matish kerakki, hamma chizma va unga taalluqli b o igan hamma
ma’lumotlar formatga sig‘sin. Faraz qilaylik,
Siz oldidan va yon tomondan
ko‘rinishlar orasidagi masofa 4 birlikni, oldidan va yuqoridan ko‘rinishlar
orasidagi masofa 3 birlikni tashkil etishini istayapsiz.
Chizma
chegaralarigacha masofa chapdan - 4 birlikni, o‘ngdan - 4, yuqoridan - 2
va pastdan - 2 birliklami tashkil qilsin (5.2-rasm). Ko‘rsatilgan qiymatlar
shunday tanlanadiki, tayyor chizma garmonik ko‘rinishga ega boisin.
0 ‘zingiz uchun ko‘rinishlar oichamlari
va ular orasidagi masofalar
hamda chizma chegaralari va bu chegaralardan qog‘oz chetigacha boigan
masofalami
belgilaganingizdan
keyin,
Siz
chizma
oichamlarini
quyidagicha hisoblab topishingiz mumkin:
• gorizontal bo‘yicha oicham = 1 + 4 + 6 + 4 + 4 + 4 + 1 = 24;
• vertikal bo‘yicha oicham = 1 + 2 + 5 + 3 + 4 + 2 + 1 = 18.
Demak, chizma oichamlari 24x18 birlikni tashkil qiladi. E’tibor
bering, biz chizma chegaralari va qog'oz chegaralari orasidagi masofani
bir birlikka teng qilib oldik.
burchak
5.2-rasm.
Chizma oichamlarini berish
89
5.2-rasmdagi chizma 1:1 masshtabda bajarilgan. Lekin, agar Siz
chizmaning qattiq nusxasini olish uchun chizmani chop qilishni istasangiz,
Sizga
qog‘oz
o‘lchamlariga
qarab
uni
kattalashtirish
yoki
kichiklashtirishga to‘g‘ri keladi. Umuman, varaq o‘lchami chizma
chegaralarini, shrift oichamini, chizma masshtabini,
chiziq qalinligi
masshtabini va chizmaning boshqa parametrlarini belgilaydi. Varaqlaming
standart oichamlari har xil masshtablardagi chizmalaming mos
chegaralari (millimetrlarda) 5.1-jadvalda keltirilgan.
5.1-javdal
