415
YO’L QOPLAMALARINI TA’MIRLASH USULLARI
Ahmadjonov Muhammad Ali Azimjon o‘g‘li
Stajyor o‘qituvchi Namangan muhandislik qurilish inistituti
Annotasiya: Maqolada sementbeton qoplamalarini yuza qatlamlarini ta’mirlash,
qoplama yuzasini ta’mirlashga tayyorlash, sement “qaymog’i”ni ko’chishini bartaraf etish
jarayoni, qoplamaning yuza qatlamini ta’mirlash uchun materiallar, qoplama yuzasini
ta’mirlashga tayyorlash bo’yicha amalga oshiriladigan ishlar, qorishmani tayyorlash usullari
yoritilgan.
Kalit so’zlar: Sement “qaymog’i”, qoplama, ta’mirlash, rekonstruksiya, texnologiya,
yo’riqnoma, beton, olmos, arrali, sement aralashmasi, ogoxlantiruvchi, tayyorlash, rivojlantirish,
yo’l, jarayon, suniy.
Kirish. Ta’mirlash ishlarini boshlash uchun tayyorgarlik ishlari ta’mirlash ishlarini
boshlash uchun tayyorgarlik ishlari quyidagilardan iborat:
a) Loyiha instituti yoki mutaxassislar tomonidan tayyorlanib, buyurtmachi tasdiqlagan
loyiha-smeta bilan tanishish;
b) Loyiha–smetada ko’rsatilgan texnologik jarayonni bajarilishini ta’minlovchi
materiallar va mashina- mexanizm, jihozlar (barmoqli va olmos diskli freza, olmosli kesgich, sim
ignali pistoletlar, metall cho’tkalar, purkovchi qurilma va sayqallovchi mashinalar)ni ob’ektga
olib kelishni ta’minlash.
v) Sementobeton qoplamalarni yuza qatlamini ta’mirlashda ishtirok etuvchi ishchi-
mutaxassislarga ta’mirlash texnologik jarayonlarni bajarilish usullarini tushuntirish.
g) Mehnat muxofazasi va xavfsizlik texnikasi qoidalariga rioya etilishi bo’yicha
yo’riqnoma berish va maxsus jurnalga shaxsiy imzolar bilan qayd etish.
d) Harakat xavfsizligini ta’minlash uchun ogohlantiruvchi, ta’qiqlovchi va buyuruvchi
yo’l belgilarini zahirasini yaratish kerak va undan keyin qoplama yuzasini ta’mirlashga
tayyorlash. Qoplama yuzasini ta’mirlashga tayyorlashni tashkil etishda quyidagilarga rioya qilish
lozim:
a) Avtomobil yo’llarida ta’mirlash ishlarini olib borish qismida xavfsizlikni ta’minlash
uchun transport vositalari harakatini MQN 37-07 [15] talabiga asosan tashkil etish (belgilarni
me’yorga asosan o’rnatib chiqish).
b) Ta’mirlanayotgan qism yuzasini tayyorlash alohida jiddiy e’tibor berish, texnologiya
asosida puxtalik bilan amalga oshirish. Qoplama yuzasiga transport vositalarining yuklamasi va
tabiiy iqlim omillari ta’sir etganda, undan ko’p jihatdan ta’mirlashga ishlatiluvchi mahsulotning
tarkibi eski beton yuzasi bilan ilashish mustahkamligi va ta’mirlangan qismning buzilishga
qarshiligiga bog’liq bo’ladi.
v) Qoplamadagi nuqsonli yuzalar chegarasini aniqlash.
g) Ta’mirlanayotgan beton yuzasini tayyorlashga qo’yiladigan talablar ularni buzilish
darajasiga va ta’mirlash ishlarini bajarishda ishlatiladigan materialga bog’liq holda belgilanadi.
Qoplamani ta’mirlash ishlarini bajarish texnologiyasi Qoplamani ta’mirlash ishlarini bajarish
texnologiyasi quyidagi jarayonlarni qamrab oladi:
a) Beton qoplamani buzilgan yuzasi cheti (konturi), sirt bo’yicha beton qoplama
yuzasiga perpendikulyar ravishda tishiga olmos bilan ishlov berilgan yumaloq arrali kuch
qurilmasi elektr yoki avtobenzin bilan ishlovchi ichki yonuv dvigatelga bo’lgan uskuna bilan
buzilgan yuza chuqurligidan kam bo’lmagan chuqurlikkacha kesiladi.
b) Nuqsonli kuchsizlangan betonli yuzani perforator, havo bilan ishlovchi zarbali bolg’a
(pnevmo otboyn molotok) yordamida buzib olib, qo’l kuchi yordamida chiqindilardan tozalash
yoki freza yordamida buzilgan qatlam belgilangan qalinlikda qo’porib olinadi. Kontur bo’yicha
“Sog’lom” betonni olmosli jihoz bilan kesish, bo’ylama (gorizontal) yuza bo’yicha qoplamani
416
buzilgan eng chekka yuza chegarasidan 20 mm dan oshmasligi lozim. Qoplamadagi nuqsonli
joylarni belgilash va kesishning tavsiya etiladigan sxemasi quyidagi rasmlarda keltirilgan.
|
