Yo’l qurilishi ishlab chiqarish korxonalarini joylashtirish.
Ishlab chiqarish korxonalarini joylashtirishda turli variantlarni taqqoslaganda quyidagitlarga e’tibor qaratiladi: xom ashyo materiallar va yarimmahsulotlarni Tashish sharoitlari (yo’llar va transport vositalarining holati); elektr energiyasi, bug’, yoqilg’i, siqilgan havo bilan ta’minlanish; beton qorishmalar tayyorlash uchun kimyoviy tarkibi qoniqarli suv bilan ta’minlanish; zaruriy o’lcham, profil va shakldagi maydonning mavjudligi. Unga olib beradigan yo’llar yoki temir yo’l va avtomobil yo’llariga yondashish sharoitlari.
Korxonani joylashtiradigan uchastka shunday tanlanadiki, uni Fzlashtirish xarajatlari minimum bo’lsin. Biroq, joyni tanlashning eng R.sosiy omili tayyorlangan mahsulotni (issiq va iliq asfaltbeton, sementbeton qorishmalarni) yotqazish joyiga yetkazib berish shartlari hisoblanadi.
Asfaltbeton va sementbeton qorishmalarni tayyorlash tannarxida chaqiq tosh va qumning ulushi katga bo’lishiga qaramay, bu zavodlarni TMZ va qum karerlari yoniga joylashtirish o’zini oqlamaydi, chunki mahsulotni qurilayotgan yo’lga tashib berish vaqgi to’g’ri kelmay qoladi. Qurilayotgan yo’l uchastkasi ABZ va TSBZ larga yaqin masofada bo’lsa, boshqa gap.
Ba’zan bunday korxonalar aholi punktlari yaqinida, sanitariya yunalarngy rion qilib (500-1000m) joylashtiriladi. Bu ishchi kuchlari, zlekgr, suv ta’minotini, tayyor yo’ldan foydalanib, tayyor mahsulotlarni tyashishnn osomlashtiradi. Korxonani joylashtirishning turli variyntlyridy gishish masofalari, sxemalari, ortish-tushirish ishlarining hvjmi, demak, mahsulot narxi ham turlicha bo’ladi. Qaysi variant keltirilgan xarajatlao eng kam bo’lishini ta’minlasa, korxona o’sha joyga quriladi. Agar gurli maydonlarga quriladigan korxonaning mashina va uskuialari bir xil bo’lsa, maxsulot narxlari ham taxminan bir xil bo’ladi va variantlarni taqqoslashda hisobga olinmaydi. Korxonani joylashda yana shuni hisobga olish kerakki, texnologik jarayon mahsulot va shateriallarnish ko’chish yo’llarini kesib o’tmasin, ortiqcha operatsiyalar “o’lmpsin.
Yo’l qurilishida ombor xo’jaligini tashkil etish.
Yo’l qurilish materiallarini tashish va ombor ishlariga ketadigan xarajatlar qurilish narxiga jiddiy ta’sir kiladi.
Yo’l qurilishida ombor xo’jaligining asosiy vazifasi materiallar va buyumlarni miqdor va sifat jihatdan qabul qilib olish, ularning fizik- mexanik xossalarini hisobga olgan holda ratsional joylashtirish, ortish- tushirish ishlarini mexanizatsiyalash, avtomatlashtirish va robotlashtirish, materiallar va buyumlarni saqlash texnikasini takomillashtirish, saqlash vaktida isrofgarchilikka yo’l qo’ymaslik, ularning hisobini yetarlicha olib borish kabilardan iborat.
Bunga ko’shimcha qilib aytish mumkinki, yo’l qurilishi sharoitlarida, qurilish ketayotgan uchastkalarning o’zida ham vaqtinchalik bino, ayvon, hovli ko’rinishida kichkina ombor quriladi. Qurilishga keltirilayotgan hamma materiallar, buyumlar va ularni qbul qilib olish tartiblari Davlat standartlariga, texnik shartlarga va shartnomalarda ko’rsatilgan talablarga mos kelishi shart. Bu talablar bajarilmaganda yo’l qurilish tashkiloti material va buyumlarni ishlab chiqaruvchilarga yetkazib beruvchilar va transport tashkilotlariga o’z vaqtida reklamatsiya berishlari lozim.
Ombordan materiallar va buyumlar qurilish ob’ektlariga tasdiqlangan hujjat asosida beriladi. Ularning miqdori esa, rejalangan ish hajmi va ishlab chiqarish meyorlari asosida aniqlanadi. Yo’l qurilishidagi omborlar tarkibiga moddiy-texnik ta’minot omborlavq asosiy texnologiya va ixtisoslashgan omborlar ham kiradi. Moddiy-texnR ta’minot omboriga quyidagi material va buyumlarni saqlaydigan markaziy omborlar kiradi: yog’och materiallari, mashina va uskunalar uchun iroq yonilg’i, qora va rangli metallar, extiyot qismlar, motorli asbob-uskunalar va boshqalar.
Asosiy texnologik (ekspluatatsion) omborlar deganda - xom ashyo va yonilg’i, yarim mahsulot va tayyor mahsulot (temirbeton va boshqa buyumlar) omborlari tushuniladi. Ixtisoslashgan omborlarga karbid kaltsiy, ammina portlaydigan materiallar omborlari kiradi. Bularni saqlash sharoitlari alohida, o’ziga xos. Ishlab chiqarish korxonalari qurilishiga xizmat ko’rsatishning optimal sharoitlarini hosil qilish va ekspluatatsiya xarajatlarini kamaytirish uchun, hududda ish olib borayotgan hamma qurilish tashkilotlarining omborlarini birlashtirish, omborni ko’p material talab qiluvchi ABZ, TSBZ lar yaqinida joylashtirish imkoniyatini ko’rib chiqish kerak: materiallarni ortish-tushirish uchun qulay maydonchalar tanlanadi; ba’zan temir yo’l yoqasida yuk tushirish ombori tashkil qilinadi.
Korxonalarning alohida toifalari (yong’in va portlash xatarliligi) bo’yicha omborlar eksplatatsiyaviy va zaxirali deb tasdiqlanadi. Ekspluatatsiyaviy omborlar qurilish va korxonaning joriy extiyojini ta’minlaydi. Zaxira omborlar maxsus instruktsiyalar va qoidalarga ko’f uzoq moddiy saqpash uchun mo’ljallanadi.
Omborlar tashqi belgilariga ko’ra, ochiq (ximoyalanmagan), yopiq va silosli bo’ladi. Ochiq omborlar atmosfera yog’in-sochinlari, havo kamligi va quruqligi, quyosh radiatsiyasi ta’sir etmaydigan materiallarni saqlash uchun mo’ljallanadi. Yopiq va silosli omborlarda yonilg’i, mashina va uskunalar, sement, mineral kukun kabi materiallar saqlanadi. Omborlar oldidagi maydonchalarda kelib-ketish yo’llari, yuk operatsiyalarini bajarish uchun yetarlicha front bo’ladi. Materiallarni yaxshi saqlash va ixcham tanlash uchun ochiq turdagi omborlar qattiq qoplamali qilib quriladi. Ochiq omborlarning texnologik sxemasi va yuk operatsiyalarida ishlatiladigan uskunalarga qarab, kranlar uchun estakadalar, yuk platformalari, yuk taxlamlarini tirab qo’yadigan devorlar quriladi.
Yopik omborlarning saqlanadigan materialga qarab, isitiladigan turlari bo’ladi. Zamonaviy omborlar hamma yuk amallari bo’yicha kompleks mexanizatsiyalashgan yoki avtomatlashgan bo’ladi. Odatda, markaziy omborlarda shunday. Yopiq omborlarni qurishda namunaviy loyixalardan foydalanib, mahalliy sharoitlarga moslashtiriladi.
Ombordagi muayyan bir ishlarni kompleks mexanizatsiyalash (avtomatlashtirish) usullari va vositalarini tanlash uchun iqgisodiy samaradorlik ko’rsatkichlari hisoblab chiqiladi (keltirilgan harajatlar bo’yicha). Sochiluvchan va ag’dariladigan yuklarni tushirish va omborga joylash uchun estakadalar, xandoqlar, yuqori ko’tarilgan temir yo’l, rels usti bunkerlar, siloslar (mineral kukun, sement uchun pnevmatik usulda (ortish-tushirishda), tasmali konveyerlar, greyfer uskunali kranlar, itarib yoki cho’michlab ishlovchi maxsus yuk tushirgichlar ishlatiladi.
Germaniyalik hamkorlar bilan birgalikda avtomobil yo‘llari qurilishi sohasida qo‘shma loyiha institutini tashkil etish, yurtimiz iqlimi va qatnov xususiyatlarini hisobga olib, yo‘l qurilishi sohasidagi normativ hujjatlarni tubdan qayta ko‘rib chiqish zarurligi qayd etildi. Masalan, mamlakatimizda yo‘l qurishda hanuzgacha asosan asfalt-beton ishlatiladi. Bunday yo‘llarning xizmat muddati 10-15 yil bo‘lib, 4-5 yildayoq ta'mirtalab ahvolga kelib qoladi. Tsement-beton qoplamali yo‘llarni qurish 15-20 foizga qimmat bo‘lsa-da, ekspluatatsiya muddati 2-3 baravar ko‘p va saqlash xarajatlari 3 baravar kam.Yurtimizda sement ishlab chiqarish hajmi ortayotganini inobatga olib, yangi quriladigan va rekonstruksiya qilinadigan davlat ahamiyatiga ega yo‘llarni bosqichma-bosqich sement-beton qoplamaga o‘tkazish bo‘yicha topshiriqlar berildi.Yana bir muammo yo‘llarni monitoring qilish bo‘yicha avtomatlashgan tizim yo‘qligidir. Qaysi yo‘ldan qancha og‘irlikdagi yuk tashish mumkinligi hammaga ma'lum emas. Me'yordan ortiq og‘irlikda yuk tashuvchi avtotransport vositalarining harakati nazorat qilinmayapti.Shu bois yig‘ilishda barcha yo‘llarning elektron bazasini shakllantirish, maxsus avtomatlashgan o‘lchash vositalarini o‘rnatish bo‘yicha dastur ishlab chiqish muhimligi ta'kidlandi. Xorijiy mutaxassislarni jalb qilgan holda, yo‘l bo‘yi infratuzilmasini xalqaro andozalar asosida loyihalashtirish, xalqaro yo‘llarda sifatli servisni tashkil etish bo‘yicha topshiriqlar berildi.
Mamlakatimizda avtomobil yo‘llari tarmog‘i bo‘yicha yuzaga kelgan haqiqiy holat va rivojlanish darajasi yo‘l xo‘jaligining barcha yo‘nalishlariga doir aniq va samarali chora-tadbirlarni ishlab chiqishni, avtomobil yo‘llarini boshqarishda hamda iqtisodiyot va aholi ehtiyojlariga muvofiq respublikamizda yo‘l tarmog‘i holatini sifat jihatidan o‘zgartirishga qaratilgan qo‘shimcha choralar qabul qilishni taqozo etmoqda.
Toshni maydalash zavodi - karyerda tog 'jinslarini maydalash va tasniflash uchun keng qamrovli uskuna, qurilish va tog'-kon sanoatida toshni maydalash va saralash qurlimalaridan tashkil topgan ajralmas texnikadir. Tog'-kon sanoatida maydalash qurilmalari rudani kichik o'lchamda maydalaydi va keyinchalik jarayon talablariga muvofiq kichikroq hajmda maydalaydi va nihoyat, material flotatsiya, magnit ajratish yoki boshqa usullar bilan olinadi. Qurilish sanoatida turli xil shag'al toshlar beton, asfaltbeton va boshqa qurilish materiallarida qo'llaniladi, mukammal maydalangan toshni ishlab chiqarish uchun sizga tosh maydalash qurilmalar yahlit zavodi kerak bo’ladi.
Bugungi kunda yo'llar va piyodalar yo'llarini qoplash uchun eng mashhur material, shubhasiz, asfaltdir. Bu, birinchi navbatda, o'ziga xos fizik-kimyoviy xususiyatlari va xususiyatlariga bog'liq. Asfaltni yo'l qoplamasi sifatida ishlatish amaliy va oson echimdir. Asfaltning o'zi atrof-muhit ta'siriga juda chidamli, shuningdek aşınmaya bardoshli.
To'g'ri tayyorlangan va yotqizilgan asfalt yo'l juda uzoq vaqt xizmat qiladi. Shuningdek, asfalt qoplamasi kichik yo'llarni, turar-joy binolariga kirishni asfaltlash uchun juda mos keladi. Qanday qilib o'z qo'llaringiz bilan asfalt yotqizish kerak?
Asfalt qoplamasining bir necha alohida bosqichlari mavjud. Birinchi bosqich: qazish va yo'l yotqizish joyini tayyorlash. Keyin, siqilgan maydalangan tosh qum aralashmasiga, ular maxsus valik bilan qatlamni zichlash bilan qo'pol donli asfalt yotqizishni boshlaydilar. Dag'al asfaltbetonni yotqizgandan so'ng (KZ-7 yoki KZ-10 markali) ingichka asfalt yotqizish boshlanadi. Asfaltning eng mashhur brendlaridan biri bu B10 asfaltbetonidir.
Camelway keng turtagi tosh maydalash zavodlari va maydalagichlar taklif etadi, bizning mahsulotimiz qatoriga mobil maydalagich, statsionar maydalagich, jag 'maydalagich, zarba maydalagich, konusli maydalagichi, barcha maydalagichlar va boshqalar kiradi. Biz siz uchun mukammal uskunalarga egamiz.
|
