|
Albert Abraham Michelson (1852-1931)
|
| bet | 3/3 | | Sana | 19.02.2024 | | Hajmi | 5,11 Mb. | | #159021 |
Bog'liq Abduxoshimov Qamariddin (Yorug\'lik interfrensiyasini kuzatish usullari) - Copy Albert Abraham Michelson (1852-1931)
Albert Maykelson 1852-yil 19-dekabrda Polshaning Strelno shahrida tug’ilgan. Olimning hayotining asosiy qismi Amerikada o’tgan . Amerikalik fizikning hayotiga
Nazar soladigan bo’lsak.
1973-yilda AQSH harbiy dengiz akademiyasini tugatgan.1889-1892-yillarda Massachusets shtatidagi Vuster universitetida, 1892—1929 yillarda Chikago
universiteti professor bo’lib ish olib brogan.
Mayklsonning asosiy ilmiy ishlari fizik optikaga oid.Olim 1978-1882-yillarda va keyinchalik 1924—26 yillarda yorugʻlik tezligini aniqlash ustida ish olib borgan. Natijada 1927 yilda u topgan yorugʻlik tezligining qiymati anikligi boʻyicha uzoq
vaqt davomida eng mukammal hisoblangan:
- Mayklson Interferometri tuzulishi.
Yorug’lik interferensiyasiga asoslanib ishlaydigan asbob. Uning tuzilishi va ishlashi quyidagicha. S-manbadan Yorug’lik keladi. P1-shaffof shisha plastinka nurini 1,2 ga ajratadi. M1 va M2 ko’zgular to’la qaytaradi. Natija O nuqtada 1', 2' nur uchrashib Interferensiya manzara hosil bo’ladi. M2 – ko’zgu o’rnida sirt olinadi, masalan biror uzoqlikda. Ayniqsa yorug’lik tezligini, “Efir” shamolini tezligini o’lchaganda, nisbiylik nazariyasini yaratilishida bu interferometrni ahamiyati katta. Yorug’lik tezligini hamma yunalishda bir xil ekanligi shu interferometr bilan o’lchaganlar. “Efir” muhiti yo’k ekanligi isbot kilindi.
- Mayklson interferometri yordamida isbotlangan jumboqli holatlar.
Maykelson tajribasi – Yer harakatining yeruglik tezligiga taʼsirini aniklash maqsadida oʻtkazilgan tajriba. Bu tajriba nisbiylik nazariyasi yaratilishi uchun asosiy eksperimeital omillardan biri boʻldi. Uni A. A. Maykelson amalga oshirgan. 19-asrda yorug’lik qoʻzgalmas muqit "efir“da tarqaladi,
Yerning harakat yoʻnalishiga nisbatan yoruglikning tarqalish yoʻnalishi har xil boʻlganda uning tezligi ham turlicha boʻladi degan taxmin mavjud edi. Bu taxminni xal qilish maqsadida Maykelson oʻzi ixtiro qilgan interferometr yorlamida tajiba oʻtkazdi. Intsrferometrning bitta yelkasi v tezlik bilan harakatla-nuvchi Yerning orbital yoʻnalishiga mos qilib joylashtiriladi.
Etiboringiz uchun raxmat
|
| |
