‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I o L iy va ‘r ta m a X s u s ta’l im V a z ir L ig I y. M a s h a r I p o V sport psixologiyasi

«K ooperatsiya», y a ’ni «H am korlik» sp o rt ja m o a la rid a b irg alik d a 
h am jihat b o ‘lib ishni tash k il qilish shaklidir. S p o rtch in in g b o sh q a b ir 
sp ortchiga qiziqish bilan q arash i, un in g faoliyatiga d iq q at bilan e ’tib o r 
berishi, nizolarga q o ‘shilishi, o ‘zining x atti-h arak atlari va y u rish -tu rish i 
bilan boshqalarni o ‘ziga ja lb qilishi, o ‘z so ‘zida tu rib olish b ilan bogMiq 
boMgan hissiyotlarni, ru h iy h o latlarn i aniqlab, tah lil qilib, ja m o a d a g i 
o ‘zaro m un osabatlarni «H am korlik» asosida h am jih atlik b ilan tash k il 
etib, sportchidagi salbiy q u su rlarn i, nuqsonlarni y o ‘qotish K. T o m a s 
te stla rin in g tu b m o h iy a tin i tash k il eta d i. K. T o m a s « H a m k o rlik »
jam oadagi nizolarni quyidagi holatlarga ajratib o ‘rganadi va n izo larn i 
b a rta ra f etadi deb hisoblaydi:
1. R aqobat — sport m ash q lari, asosan, m usob aq alard a b o sh q alarg a 
za rar yetkazm asdan o ‘z m aqsadiga erishish.
2. M oslashish - raq o b atch ilik d a n cheklanish, b o sh q a la r m aq sad in i 
o ‘z m aqsadidan ustun q o ‘yish, jo n in i qu rb o n qilib boM sa-da, g ‘alab ag a 
erishish.
3. M urosaga kelish - qiyin sharo itlard a ham b ir-b irig a yo n bosish.
4. 0 ‘zini chetga olish — ja m o a sportchilari bilan h am jih at boMmay, 
jam oa m anfaatlariga q iziqm ay, yuqori k o ‘rsatkichlarga erish a o lm ay , 
g ‘alabaga noum id boMib, ja m o a d a n o ‘zini chetga olib yurish.
5. H am korlikda ishlash — h a r qanday vaziyatlarda h am b ir-b irig a
zid boMgan ikkala to m o n sportchilari bilan m urosaga kelish.

К. T o m asn in g fikricha, to 'q n ash u v d an o ‘zini chetga olish h ar ikkala 
to m o n g a ham m ag ‘lubiyat keltiradi. Raqobat, m oslashish yoki m u ro - 
saga kelish h o latlarid a b ir ishtirokchi yutadi, ikkinchisi esa yutqazadi 
yoxud ikkalasi h a m yutqazadi. F aqat ham korlikkina ikkala tom on ga 
h am g ‘alaba keltirishi m um kin.
M u s o b a q a ja r a y o n id a s p o rt fao liyati sa m a ra d o rlig in in g sifat 
k o ‘rsatk ich lari k o ‘p jih a td a n m urabbiy bilan sp ortch ilarn in g o ‘zaro 
m u n o s a b a tla r ig a b o g ‘liq b o 'la d i. J a m o a n i m u s ta h k a m ja m o a g a
ay lan tirish u c h u n quyidagi m u am m o la r yechim iga e ’tib orni qaratish 
lo z im : 

Download 3,76 Mb.