|
Zahiriddin muhammadbobur nomidagi andijon davlat universiteti
|
| bet | 3/13 | | Sana | 05.02.2024 | | Hajmi | 1,36 Mb. | | #151882 |
Bog'liq Matn protsessorida hujjat yaratish va uni taxrir qilish mavzusini (2)Kurs ishining maqsadi: Matn protsessorida hujjat yaratish va uni taxrir qilish mavzusini o’qitish metodikasi.
Kurs ishining vazifasi: Informatika o‘qitishda ta’lim texnologiyalari-ning o‘rni va ulardan to’g’ri foydalanish masalalarini yoritish.
Kurs ishining ob'ekti: Informatika fanini o‘qitishda noan’anaviy darslardan foydalanish.
Kurs ishining predmeti: Hujjat yaratish va uni taxrir qilish mavzusini o’qitish metodikasi.
Kurs ishining tuzilishi: Kurs ishi kirish qismi, 3 ta reja, xulosa va foydalanilgan adabiyotlardan iborat.
Kompyuter texnologiyasidan foydalanib matn protsessorlarida hujjatlar bilan ishlash.
Maolumki, inson ish faoliyati davomida ko’plab matnlarni qayta ishlashiga to’ri keladi. Xujjatlarning xamda elektron xujjatlarning ko’pchilik qismini matnlar tashkil etadi. Oddiy belgilardan tashkil topgan so’zlar to’plami matn deb ataladi. Komppyuterda matnli xujjatlarni tayyorlashda asosan uch gurux amallar bajariladi.
Kiritish amalida tashqi shakldagi dastlabki matnni elektron ko’rinishga, yaoni fayl tarziga o’tkazish ko’zda tutiladi. Kiritish amalida nafaqat klaviatura yordamida kiritishni, balki kiritish vositalari yordamida (skanerdan o’tkazish, grafik shakldan matn formatiga o’tkazish) vazifani bajarish mumkin.
Taxrirlash amalida mavjud matnli xujjatni o’zgartirish, unga qo’shish, o’chirish, matnni bo’lish va xokazo kabi amallar bajariladi. Kiritish va taxrirlash amallari amaliyotda parallel olib boriladi. Bu amallar yordamida matnli xujjatning tarkibi shakllantiriladi.
Formatlash amali xujjatlarni rasmiylashtirish uchun kerak va bu amalning buyruqlari xujjatning ekrandagi yoki qoozdagi ko’rinishini aniqlaydi.
Barcha elektron xujjatlar kiritish va taxrirlash amallari bajarilishini talab qiladi, lekin formatlash amali ular uchun xar doim xam kerak bo’lavermaydi. Masalan, komppyuter uchun yoziladigan dastur matnlarini formatlash shart emas, chunki dastur matni qoozga chiqarish uchun yozilmaydi, balki uni kelgusi qayta ishlovchi amal - kompilyatsiya uchun kiritiladi. Shuning uchun baozi matnli xujjatlarni formatlash ortiqcha ish va ularni formatlash maqsadga muvofiq emas. Shunday qilib ikki xil dasturga ega bo’lish foydali bo’lib chiqdi. Matnlarni kiritish va taxrirlashni amalga oshiruvchi dasturlar matn muxarrirlari deb ataldi, formatlashni xam bajaradigan dasturlar esa matn protsessorlari deb nom oldi.
Barcha matn muxarrirlari xujjatda “toza” matnni saqlaydi, shuning uchun ular boshqa matn muxarrirlarida xam taxrirlanishi mumkin.
Matn protsessorlari esa formatlash natijalarini xujjat ichiga xar xil tarzda qayd qilganliklari sababli, ko’pchilik xollarda bir-birlari bilan mos tushmaydi. Lekin baozi matn protsessorlarida bir formatdagi xujjatni boshqa formatga o’tkaza olish qobiliyati mavjud.
Oddiy matn muharriridan farqli o'laroq, matn protsessori sizning hujjatingizni yoki boshqa matnni yanada professional ko'rinishga olib keladigan bir nechta qo'shimcha funktsiyalarni taklif etadi. Quyida matn protsessorining eng mashhur xususiyatlari ro'yxati keltirilgan. Ba'zi bir rivojlangan matn muharrirlari ushbu funktsiyalarning bir qismini bajarishi mumkin.
Matnni formatlash - shriftni o'zgartirish, shrift o'lchamini, shrift rangini, qalin, kursivni, tagiga chizish va hk.
Nusxalash, kesish va joylashtirish - Hujjatga matn kiritilgandan so'ng uni nusxalash yoki kesish yoki joriy hujjatga yoki boshqa hujjatga joylashtirish mumkin.
Multimedia - Hujjatga klip art, diagrammalar, rasmlar, rasmlar va videolarni joylashtiring.
Imlo va grammatika - Hujjatdagi imlo va grammatik xatolarni tekshiradi.
Tartibni sozlang - Hujjat chegaralarini, o'lchamlarini va tartibini o'zgartirishga qodir.
Toping - matn protsessorlari sizga hujjatning istalgan hajmida istalgan so'z yoki matnni tezda topish imkoniyatini beradi.
Qidirish va almashtirish - Qidirish va almashtirish funktsiyasidan foydalanib, hujjatdagi istalgan matnni almashtirish mumkin.
Burilish va ro'yxatlar - yorliqlarni, o'q ro'yxatlarini va raqamlar ro'yxatini o'rnating va formatlang.
Jadvallarni joylashtiring - Hujjatga jadvallar qo'shish.
So'zlarni yopish - matn protsessorlari sahifa yoki konteynerning chekkalarini aniqlay oladi va so'zlarni o'rash yordamida matnni avtomatik ravishda o'rab oladi.
Sarlavha va altbilgi - Hujjat sarlavhasi va pastki qismidagi matnni sozlash va o'zgartirish imkoniyatiga ega bo'lish.
Tezaurus - Dasturdan chiqmasdan so'zga alternativalarni qidiring.
Bir nechta oyna - Hujjat ustida ishlayotganda siz boshqa hujjatlar bilan taqqoslash uchun qo'shimcha oynalarga ega bo'lishingiz yoki hujjatlar o'rtasida matnni ko'chirishingiz mumkin.
Avtomatik tuzatish - Tez-tez uchraydigan xatolarni avtomatik ravishda tuzatish (masalan, "teh" yozish va uni "" "ga avtomatik tuzatish).
Pochta xabarlari va yorliqlar - Pochta xabarlarini yarating yoki yorliqlarni chop eting.
Ma'lumotlarni import qilish - CSV, ma'lumotlar bazasi yoki boshqa manbadan ma'lumotlarni import qilish va formatlash.
Sarlavhalar va altbilgilar - Hujjatning sarlavhalari va pastki sarlavhalarida sahifaning raqamlari, sanalari, izohlari yoki hujjatning barcha sahifalari yoki ma'lum sahifalari uchun matn bo'lishi uchun sozlash mumkin.
Birlashtirish - matn protsessorlari boshqa hujjatlar va fayllardagi ma'lumotlarni avtomatik ravishda yangi hujjatga birlashtirishga imkon beradi. Masalan, pochta orqali birlashma nomlarini xatga yuborishingiz mumkin.
Makrolar - Umumiy vazifalarni bajarish uchun makrolarni sozlang.
Hamkorlik - Ko'proq zamonaviy matn protsessorlari bir nechta odamga bir vaqtning o'zida bitta hujjat ustida ishlashga yordam beradi.
|
| |
