|
« Zamonaviy dunyoda tabiiy fanlar: Nazariy va amaliyBog'liq ZDTF2207« Zamonaviy dunyoda tabiiy fanlar: Nazariy va amaliy
izlanishlar» nomli ilmiy, masofaviy, onlayn konferensiyasi
qunt bilan o’rganish, uni maktab yaqinidagi o’xshash ob’yektlar bilan taqqoslash,
turli rasmlar bilan ishlash lozim bo’ladi.Uchinchidan, o’quvchilarni geografik
hodisalarnikuzatish bilan ular qaysi sabablarga ko’ra bir – biriga bog’liqligi va bir
– biridan taqozo etishini aniqlab, “Qanday qilib?”, “Nima uchun shu yerda
joylashgan?” degan savolga javob bera olishga o’rgatish kerak.
Maktab geografiya ta’limining eng asosiy va muhim joyi o’quvchilar geografik
ob’yektlar o’rtasidagi aloqa va bog’liqlik qonuniyatlarini aniqlab olishlaridadir.
Geografiya o’qitishning bunday qo’yilishi o’quvchilarni geografik mazmundagi
dalillar ustida o’ylashga va geografik muhokamaga o’rgatadi. Bevosita kuzatish va
kartalarni bir – biriga solishtirish bilan “Qanday qilib?” va “Nima uchun?” degan
savollarga javob berish mumkin. To‘rtinchidan, o’quvchilar kishilarning geografik
ob’yekt va hodisalarni o’rganish natijasida ulardan xo’jalik faoliyatida, xususan,
tabiat boyliklaridan xalqning moddiy farovonligini oshirish maqsadida
foydalanishini
va
tabiatga
rejali
ta’sir
ko’rsatishni
aniqlaydilar.
Maktab geografiyasi yuqoridagi vazifalarini amalga oshirish bilan birga,
o’quvchilarning bilim doirasini kengaytiradi va ularning tafakkurlarining
rivojlanishiga yordam beradi. Geografiyani o’rganish geografik qonuniyatlarini
ochib berish bilan qo’shib olib borilishi lozim. Geografik qobiqni va yer sharidagi
ayrim maydonlarning geografik sharoitini o’rganish bilan o’quchilar gidrosfera,
atmosfera va litosferaning bir – biriga aloqador ekanligi va bir – biriga ta’sir
ko’rsatishini bilib oladilar. Shuningdek, o’quvchilar geografik qobiqning muttasil
harakatda,
o’zgarishda
ekanligini
ham
tushunib
oladilar.
Geografiya kurslari tabiat bilan jamiyatning bir – biriga ta’sir etish qonunlarini: a)
tabiiy sharoitni xalq xo’jaligining rivojlanishiga ta’siri; b) inson xo’jalik
faoliyatining tabiatga ta’siri nuqtai nazaridan o’rganadi. Geografiya o’quv fanidan
insonning tabiiy sharoitdan foydalanishi, ayni vaqtda tabiatga ta’sir ko’rsatishini,
insonning tabiatga ijobiy va salbiy ta’sirlarini yoritib berish talab etiladi.
O’zbekistonda tabiiy boyliklarni muhofaza qilishning mohiyatini ochib berish
zarur.
Geografiya kurslarida geografik dalil va hodisalar bilan bevosita tanishish uchun
kuzatish talab etiladi. Kuzatish tufayli o’quvchilar tabiatdagi turli xil jarayonlarni,
insonning xo’jalik faoliyati o’rganadilar, geografik hodisalar o’rtasidagi sabab –
oqibatlarni bilib oladilar. O’quvchilar dars jarayonidaumumiy va xususiy
tushunchalarni o’rganish bilan ayrim hodisalarni tahlil qiladilar, ularni taqqoslab
muhim belgilarini aniqlaydilar va xulosalar chiqaradilar. Turli mazmundagi
kartalar bilan mustaqil ish olib borilganda esa o’quvchilar o’z fikrlarini isbot
qilishga, to’g’ri xulosa chiqarishga o’rganadilar. Geografik ma’lumotlar, yangi
tushuncha va ifodalarni o’rganish bilan o’quvchilarning so’z boyligi ortib boradi,
|
| |
