28
« Zamonaviy dunyoda tabiiy fanlar: Nazariy va amaliy
izlanishlar» nomli ilmiy, masofaviy, onlayn konferensiyasi
MAKTAB GEOGRAFIYA KURSINING TA’LIMIY VA TARBIYAVIY
AHAMIYATI.
Odilova Marxabo Jo‘rayevna
Dehqonobod tumani 43-maktab o‘qituvchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.7088875
Annotatsiya: Ushbu maqolalada
Geografiya fanining o’quvchilarni
vatanparvarlik
ruhida tarbiyalashi, vatanparvarlik o’z o’lkasini o’rganishdan
boshlanishi haqida yozilgan.
Kalit so‘zlari: “dialekt”, “termometr”, “barometr”, “fluger”, "obyekt”
Umumiy o’rta ta’lim maktablarida o’quvchilarga tabiat va jamiyat haqida
bilim beriladi; bilim ob’yektiv dunyoning rivojlanish
qonuniyatlarini tushunib
olishga imkon beradi. Olingan bilimlar asosida o’quvchilarda dialektik –
materialistik dunyoqarash shakillanadi, tafakkur va bilish qobiliyatlari
rivojlanadi. Bu ta’lim vazifalarining katta ulishi maktab geografiyasi zimmasiga
tushadi.
Maktab geografiyasi o’quvchilarni tabiatning asosiy komponenti (tarkibiy
qism)lari va tabiat komplekslari bilan tanishtiradi.
Maktabdagi geografiya
kurslari o’quvchilarga sayyoramizning yer yuzasi va uning shakillanish tarixi,
iqlimi, suvi va yer shari tabiat zonalari hamda tabiat resurslari haqida bilim
beradi.
O’quvchilar maktab geografiyasini o’rganar ekanlar, o’zlari hali bilib ulgurmagan
hodisalar bilan tanishadilar va ularning mohiyatini tushunib yetadilar.
Fanni
o’rganish o’quvchilarni hayotni anglab olishlariga imkon beradi, tabiat
qonuniyatlarini bilib olishga havas uyg’otadi. Maktab geografiyasining ta’limiy
vazifasi – umumiy ta’limning tarkibiy qismi bo’lgan
geografiya fani asoslarini
o’quvchilar puxta egallab olishlarini ta’minlashdan, o’quvchilarni hayotda zarur
bo’lgan va bevosita tadbiq eta oladiigan zarur ko’nikma va malakalar bilan
qurollantirishdan iboratdir. Geografiya fani o’quvchilarga quyidagilarni
singdirishni taqozo etadi.
Birinchidan, o’rganiladigan geografik ob’yekt puxta
o’zlashtirilishi kerak, buning uchun o’quvchilar “Qayerda?”, “Nima?”, “Asli o’zi
qanday?”, “Kartada qanday berilgan?”, degan savollarga aniq javob bera olsinlar.
Binobarin, maktabda o’rganiladigan barcha geografiya kurslarida karta bilan
muntazam ravishda mashq qilib borish kerak bo’ladi.
Ikkinchidan, jadvalda
ko’rsatilgan geografik ob’yektlarni mumkin qadar bevosita kuzatish,
kuzatish
imkoniyati bo’lmagan taqdirda uning joylanish xususiyatini kartadan aniqlash
lozim. Joyda kuzatish ishlarini olib borish katta ahamiyatga ega. Kuzatish aniq
tasavvur, ongli tushunchalarni shakillantirishga imkon beradi. Kuzatish imkoni
bo’lmagan geografik ob’yektlar haqida aniq tasavvurga ega bo’lish uchun kartani
