|
Zamonaviy gumanitar ta'limning dolzarb muammolari Abduraximov Malikjon Abduvohid o’g’li, O’zmujf, talaba
|
| bet | 3/3 | | Sana | 16.05.2024 | | Hajmi | 25,34 Kb. | | #238228 |
Bog'liq maqola (1)MUHOKAMA
Endi siz uchun zamonaviy umumiy ta'lim maktabining 8ta asosiy kamchiliklarini sanab o‘tamiz.
1-muammo. Maxsus o‘qitish tizimining yetishmasligi.
Zamonaviy ta’limning birinchi muammosi shundaki, aksariyat ta’lim dasturlari gumanitar, aniq va tabiiy fanlarni teng ravishda o‘rganishni o‘z ichiga oladi. Muayyan bolaning qiziqishlari va moyilliklari hisobga olinmaydi. Har bir fan o‘z intizomini asosiy deb biladi va talabalarni maksimal darajada yuklashga harakat qiladi. Faqatgina o‘rta maktab o‘quvchilari odatda profilni tanlash imkoniyatiga ega, hatto undan keyin ham barcha maktablarda emas. Bolalar nafratlanadigan va keraksiz mavzularga vaqt sarflashadi - bu zamonaviy maktab ta’limining muhim kamchiliklari.
2-muammo. Ishlash uchun poyga
Har bir maktab o‘z reytingiga ega. U qanchalik baland bo‘lsa, ta’lim tashkiloti shuncha ko‘p imtiyozlarga ega. Reyting ko‘plab ko‘rsatkichlardan iborat. Bu umumiy ta’lim maktablarida yuqorida ta’kidlangan muammoga olib keladi. Ko‘pincha, taxminlar haqiqiy bilim bilan bog‘liq emas. Bundan tashqari, ko‘plab talabalar uchun sinflar komplekslar yaratadi va maktabdagi bezorilik va boshqa muammolarga sabab bo‘ladi.
3-muammo. Byurokratiya
Formalizm maktab hayotining barcha sohalarini qamrab oladi - elektron jurnallardan tortib, taniqli “to‘rtta hujayra ikkitadan o‘ngga”. Birinchi sinfdan boshlab bolani “Sen qog‘ozsiz bug‘san” qoidasiga o‘rgatishadi va o‘nlab keraksiz qoidalarni bajarishga majbur qilishadi, bu esa ta’lim sohasida yangi muammolarni keltirib chiqaradi.
4-muammo. Talabalarni tayyorlashning har xil darajasi
Ba’zi ota-onalar farzandlarini maktabga o‘zlari tayyorlaydilar, boshqalari bu o‘qituvchilarning mas’uliyati sohasi deb hisoblashadi. Ba’zi bolalar uch yoshida o‘qiydilar va hisoblashadi, boshqalari esa hisoblangan narsalarga qo‘shilishadi va keyin bir sinfda 30-40 mutlaqo boshqa bolalar to‘planishadi. Rahbarlar va ularga bo‘ysunuvchilarning paydo bo‘lishi ajablanarli emas va bu zamonaviy maktab uchun ham o‘ziga xos muammo. Klassik maktab tizimi u yoki bu manfaatlarni hisobga olmaydi. Materialni tezda anglagan bolalar sinfda zerikishadi va maxsus yondashuvga muhtoj bo‘lganlar doimiy stresda.
5-muammo. Ta’lim samaradorligining pastligi
Maktabdagi klassik dars 45 daqiqa davom etadi. Ulardan 10-15tasi tashkiliy masalalarga (hamma joyida bo‘ladimi, kim navbatchi va hokazo), yana 10-15tasi uy vazifasini tekshirish va tushuntirishga sarflanadi. Sinf tinch bo‘lishi va o‘quvchilarning sabotajiga yo‘l qo‘ymaslik sharti bilan yangi materialni kiritish uchun 15-20 daqiqa vaqt qoladi. Bunday rejim maktabdagi ta’lim sifatiga salbiy ta’sir qiladi.
6-muammo. Katta uy vazifasi
Darsda o‘tishga ulgurmagan hamma narsa uyda ishlanadi. Boshlang‘ich maktabda uy vazifasini bajarish uchun 1,5-2 soat, 6-sinfda 2,5 soat, 9-sinfda 3,5 soat vaqt talab etiladi. Haqiqiy raqamlar ancha yuqori. Uy vazifasi ko‘pincha juda katta bo‘lib, darslarga kechikishingizga to‘g‘ri keladi. Ayniqsa, agar bola o‘zini o‘zi yetarli darajada ta’minlamasa va onasi va otasi ishdan kelib, topshiriqlarda yordam berishini kutib tursa. Zamonaviy ta’limning ushbu dolzarb muammosi ko‘plab ota-onalarni tashvishga solmoqda.
7-muammo. Yosh o‘qituvchilarning malakasi pastligi
Ta’lim natijalariga bo‘lgan qiziqishning sustligi yosh va tajribali o‘qituvchilarda namoyon bo‘ladi. Bu yurtimizda zamonaviy maktab tizimida keng tarqalgan muammo. Birinchi bo‘lib munosib ish haqi olish uchun ko‘proq soat, sinfga rahbarlik qilish va o‘qitish kerak. Shu bilan birga, o‘qitish sifati ko‘p narsalarni talab qiladi. O’qituvchilarning darslariga tayyorgarlik ko‘rish uchun vaqti yo‘q; og‘ir yuk muqarrar ravishda jismoniy va hissiy charchashga olib keladi.
8-muammo. Eskirgan ish usullari
Keksa o‘qituvchilar ko‘pincha elektron hujjat aylanishiga moslasha olmaydilar, eng muhimi, ular yangi avlod qadriyatlarini tushunmaydilar. Shuning uchun, ular faqat “nafaqaga chiqqunga qadar ishlashni tugatish” uchun ishlashga borishadi va ba’zida hayotdan noroziligini ochiq namoyish qiladilar. Ammo bunday o‘qituvchilar ko‘pchilikni tashkil qiladi va ularning yondashuvi, shubhasiz, zamonaviy ta’limning kamchiliklari.
NATIJA
An’anaviy maktab tizimida ko‘plab muammolar va kamchiliklar mavjud va ularni isloh qilish kerak.
Yurtboshimiz Shavkat Mirziyoev 2021-yilni "Yoshlarni qo‘llab-quvvatlash va aholi salomatligini mustahkamlash yili" deb e’lon qilgani bejiz emas albatta.
“Umuman olganda, har qanday jamiyat taraqqiyotida hal qiluvchi rolni ushbu jamiyatning kelajagi bog‘liq bo‘lgan yosh avlodning sog‘lom va barkamol rivojlanishi o‘ynaydi. Shuning uchun islohotlarimizni kengaytirish va samaradorligini yanada oshirish masalalarida biz zamonaviy bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lgan g‘ayratli, tashabbuskor, har tomonlama rivojlangan yoshlarimizni o‘zimizga tayanch deb bilamiz", dedilar davlatimiz rahbari. Ular mamlakatda yangi Uyg‘onish davrining poydevorini shakllantirish uchun yangi Xorazmiy, Beruniy, Ibn Sino, Ulug‘bek, Navoiy va Boburlarni tarbiyalash uchun muhit va sharoit yaratish zarurligini ta’kidladilar.
XULOSA
“Bizning eng katta ustuvor vazifamiz yoshlarga ulkan maqsadlar qo‘yish va ularga erishish uchun imkoniyat berishdir. Shundagina bolalarimiz xalqimizning azaliy orzularini amalga oshiradigan haqiqiy kuchga aylanadi”, dedilar prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev M.
Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:
1. The ideal appearance of a modern teacher // AK Aripova, KS Khodjayeva - ACADEMICIA: An International Multidisciplinary …, 2020.
2. Межкультурная коммуникация-как необходимый процесс глоболизации // А.Арипова, 2019.
3. The Live Word Is An Important Tool That Constitutes The Content-Essence Of The Oratory Art // A.A.Khasanovna - The American Journal of Social Science and Education …, 2021
|
| |
