Teorema.  Ilgarilama harakatdagi jism nuqtalari bir x il trayekto­




Download 6,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet48/191
Sana15.01.2024
Hajmi6,72 Mb.
#137496
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   191
Bog'liq
1048 pdf 63c96812dd27f 1674143762

Teorema. 
Ilgarilama harakatdagi jism nuqtalari bir x il trayekto­
riya chizadi, har ondagi tezliklari hamda tezlanishlari bir xil bo ‘ladi.
Isb o t. Jism Oxyz q o ‘zg‘alm as D ek art k o o rd in a tala r sistem asiga 
n isbatan ilgarilam a h a ra k a td a b o ‘lsin. A bsolut q attiq jism va ilgari­
lam a h a ra k a t t a ’rifiga k o ‘ra jism n in g ixtiyoriy С nu qtasid an M nuq-
tasiga q arab y o ‘nalgan v ekto r CM o ‘zgarm as h a m d a CM  11 CnM„ 
b o ‘ladi.
N a tija d a С n u q ta qanday trayektoriya chizsa, CM ustidagi nuq- 
ta la r h am sh u n d ay trayek to riy a ch izad i (80-rasm ). С va  nuqtalar 
radius-vektorlarini m os ravishda rc , fM desak:
rM = r c + C M .  
(43.1)
n u q ta tezligini to p ish u c h u n (43.1) d an vaqt b o ‘y icha hosila 
olam iz:
68


d V м 
d V c
dt
dt
yoki 
aM = ac
(43.3)
(43.2) 
form ula ilgarilam a harakatdagi jism n u q talari tezliklari bir 
xilliligini, (43.3) form u la esa tez lan ish la ri b ir xilliligini k o ‘rsatadi. 
S hun d ay qilib, teo re m a isbotlandi.
D em ak, jism ilgarilam a h arak ati uning ixtiyoriy nuqtasi harakati 
b ila n aniqlanadi, y a’ni:
x M = x MU), y M = y M(t), z M = z M( t) . 
(43.4)
4 4 - § . Qattiq jismning qo‘zg ‘almas o ‘q atrofidagi aylanma 
harakati. Aylanma harakat tenglamasi
Jism h a ra k a ti d a v rid a u n d a g i ikki 
n u q ta q o ‘zg‘alm asdan qolsa, bu harakat 
a y la n m a h a ra k a t d e y ila d i (8 1 -ra s m ). 
Q o ‘zg ‘alm as О va A n u q tala rd a n o ‘tuv- 
chi o ‘q jism ning aylanish o ‘qi deb a ta la ­
di. Jism a y la n m a h a ra k a tin i te k sh irish
u c h u n q o ‘zg‘alm as P0 va jism bilan b ir- 
galikda harakatlanuvchi P tekislikni ola-
=q> 

Download 6,72 Mb.
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   191




Download 6,72 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Teorema.  Ilgarilama harakatdagi jism nuqtalari bir x il trayekto­

Download 6,72 Mb.
Pdf ko'rish