Zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muxammad al-xorazmiy nomidagi

Ishlab chiqarish amaliyoti bo`yicha hisobot

Toshkent 2023

Kirish

1. 
   Xavfsizlik qoidalari
   
2. 
   AT “Xalq banki” tashkiliy tuzilishi
   

1. 
   Axborotlashtirish va xavfsizlik bo`limida qilinadigan ishlarni o`rganish
   
2. 
   Windows muhitida local tarmoqni va fayllar almashinuvini sozlash
   
3. 
   “Oilakredit.uz” platformasida ishlash
   

Kirish
So‘nggi yillarda O‘zbekiston Respublikasida bank tizimini takomillashtirish bo‘yicha olib borilayotgan islohotlarning dastlabki natijalari bank faoliyatining fundamental asoslarini shakllantirish va amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar o‘rtasida ma’lum uzilishlar mavjudligidan dalolat bermoqda. Mazkur holat birinchi navbatda, bank tizimining yaqin va uzoq istiqboldagi holatini belgilab beruvchi strategik rivojlanish dasturlari va yo‘nalishlariga ta’alluqlidir. Xususan, O‘zbekiston Respublikasini 2017–2021 yillarda yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasida.

O‘zbekiston Respublikasi qonunlariga asosan bank bu – tijorat muassasasi bo‘lib, jismoniy va huquqiy shaxslarning bo‘sh turgan pul mablag‘larini jalb qilish va ularni o‘z nomidan, to‘lov, muddat-lilik, qaytib berish sharti asosida joylashtirish operatsiyalarini va boshqa bank operatsiyalarini bajaradi.

1. 
   Radioaktiv shikastlangan hududda fuqarolarni saqlash.
   

• 
  Radioaktiv shikastlanish haqida ogohlantirish;
  
• 
  Himoya inshootlarida saqlash (boshpana, radiatsiyadan saqlovchi boshpana – RSB) ;
  
• 
  Zararlangan suv va yemishlardan saqlanish;
  
• 
  Zararlangan joylarda fuqarolarni saqlash rejimlariga rioya qilish;
  
• 
  Zararlangan joylardan fuqarolarni evakuatsiya qilish;
  
• 
  Zararlangan hududlarga odamlarni kiritmaslik;
  
• 
  Fuqarolarnisanitar qayta ishlovdan o`tkazish, kiyim–kechak, texnika inshootlarni dezaktivatsiya qilish:
  

• 
  kimyoviy shikastlanish havfi haqida ogohlantirish;
  
• 
  himoya inshoatlarida (boshpanada) saqlanish;
  
• 
  shaxsiy himoya vositalaridan foydalanish;
  
• 
  antidod va SHKP-8 ni qo`llash;
  
• 
  shikastlangan joylarda yurish-turish rejimlariga rioya qilish;
  
• 
  zararlangan hududlardagi odamlarni evukuatsiya qilish;
  
• 
  fuqoralarni sanitar-qayta ishlash, kiyim-kechak, inshoatlarni; transport va texnikalarni degazatsiya qilish.
  

3. 
   Fuqarolarni va fuqaro muhofaza tizimlarini PQ va KTQ omillari bilan ta`minlash
   

Yuqori turuvchi organlar nomi:

- taqdim yetiladigan, yeng zamonaviy xalqaro standartlarga javob beradigan bank mahsulotlari va xizmatlarining ko’lami va hajmlarini kengaytirish yo’li bilan, shuningdek, ulardan butun yurtimiz bo’ylab foydalanish imkoniyatini ta’minlash orqali davlatning yetakchi universal banki bo’lish;

• 
  Bankdan tashqari tashkil yetilgan kassalar – 307 ta;
  
• 
  24/7 shoxobchalari – 423 ta;
  
• 
  Bank xizmatlari markazlari – 106 ta;
  
• 
  Valyuta ayirboshlash shoxobchalari – 261 ta;
  
• 
  Xalqaro pul o’tkazmalari shoxobchalari – 297 ta;
  
• 
  Bank kassalari (jamg’arma kassa, maxsus kassa, universal kassa va boshqalar) – 817 ta;
  
• 
  Ko’chma (sayyor) kassalar – 1443 ta.
  

• 
  Tashkiliy tuzilishini, qaror qabul qilish tizimi va korporativ boshqaruvni yanada takomillashtirish
  

• 
  Mijozlarning ehtiyojlari va imkoniyatlarini hisobga olgan holda, yangi bank mahsulotlari va xizmatlarini ishlab chiqish va joriy qilish
  

• 
  Samarali axborot siyosatini va brend strategiyasini ishlab chiqish
  

• 
  Samarali xodimlarni boshqarish tizimini yaratish
  

• 
  Ichki nazorat tizimini takomillashtirish
  

• 
  Chakana va korporativ biznesni rivojlantirish
  

• 
  Daromadlilik va rentabellik darajasini oshirish
  

• 
  Zamonaviy axborot texnologiyalarini joriy qilish
  

Tijorat banklari, bizning fikrimizcha, shunchaki korxona emas, maxsus korxonadir. CHunki tijorat banklari ssuda kapitali harakatini amalga oshiradi va shu asosda bank o‘z aksionerlariga, paychilariga foyda olishni ta’minlaydi.

• 
  bankning ichki hujjatlarida belgilanadigan vakolat va vazifalarning aniq tarzda taqsimlanishi;
  
• 
  etarli darajadagi hisobdorlik;
  
• 
  o‘zaro nazorat qilish hamda bank uchun salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin bo‘lgan qarorlar qabul qilinishining oldini olishni ta’minlovchi, bank boshqaruvi organlari va (yoki) tarkibiy tuzilmalar o‘rtasidagi vakolatlarning taqsimlanishi;
  

2. Amaliyot o`tayotgan paytimda Windows muhitida lokal tarmoqni va fayllar almashinuvini sozlash ishlarini ham qildim va quyidagicha amalga oshirdim.

3. Oilaviy tadbirkorlik uchun 14 foiz stavkada imtiyozli kreditlar ajratiladiPrezidentning yangi qarori bilan tadbirkorlik bilan shug‘ullanmoqchi bo‘lgan aholi va tadbirkorlik sub’etlariga imtiyozli davr bilan yillik 14 foiz stavkali kreditlar taqdim etiladi. Yagona elektron platforma orqali ajratilgan kreditlar hisobidan tovar va xizmatlar platformadagi «marketpleys» tizimi yordamida sotib olinadi.

• 
  Oilaviy tadbirkorlik, daromad topishga qaratilgan muayyan mehnat faoliyati bilan shug‘ullanish va faoliyat turini kengaytirish istagini bildirgan aholi hamda tadbirkorlik subyektlariga — 3 oydan 6 oygacha bo‘lgan imtiyozli davr bilan 3 yilgacha muddatga;
  
• 
  chorvachilik (qoramol, qo‘y, echki), baliqchilik va parrandachilik (tuxum yo‘nalishi) uchun — 1 yilgacha imtiyozli davr bilan 3 yilgacha muddatga;
  
• 
  bog‘dorchilik, uzumchilik va limonchilikni tashkil etish, issiqxona, qishloq xo‘jaligi texnikasi va asbob-uskunalarni xarid qilish uchun — 3 yilgacha imtiyozli davr bilan 7 yilgacha muddatga;
  
• 
  «Hunarmand» uyushmasi a’zolariga ishlab chiqarish ehtiyojlari uchun asbob-uskuna, ehtiyot qismlar va xomashyo materiallarini xarid qilish, hunarmandchilikni rivojlantirish markazlari, «usta-shogird» maktablarini tashkil etish, uy-muzeylar va ustaxonalar qurish yoki shu maqsadlarda bino va inshootlar sotib olish uchun — 3 yilgacha muddatga hamda aylanma mablag‘larini to‘ldirish uchun 18 oygacha muddatga ajratiladi.
  

• 
  Imtiyozli kredit olish uchun Arizachi—Manzil—Xarajatlar—Daromadlar ko‘rinishida ma’lumotlar kiritilishi kerak. Ma’lumotlar to‘g‘ri kiritilgandan so‘ng arizani ko‘rib chiqish jarayoni boshlanadi.
  

1. 
   oilaviy tadbirkorlik
   
2. 
   baliqchilik
   
3. 
   dehqon xo‘jaliklari
   
4. 
   hunarmandchilik
   

• 
  3 oydan 6 oygacha bo‘lgan imtiyozli davr bilan 3 yilgacha bo‘lgan muddatga – oilaviy tadbirkorlik, daromad topishga qaratilgan ma’lum mehnat faoliyati bilan shug‘ullanish va faoliyat turini kengaytirish maqsadida;
  
• 
  1 yilgacha imtiyozli davr bilan 3 yilgacha bo‘lgan muddatga – chorvachilik, baliqchilik va parrandachilik uchun;
  
• 
  1 yilgacha imtiyozli davr bilan 5 yilgacha muddatga – oilaviy mehmon uylari, xostellar, ekouylar majmuasi, o‘tov lagerlari majmuasi, avtokempinglar, konteyner shaharchalar va chodirli lagerlar tashkil etish va ularni ta’mirlash uchun;
  

• 
  3 yilgacha imtiyozli davr bilan 7 yilgacha bo‘lgan muddatga – bog‘dorchilik, uzumchilik va limonchilikni tashkil etish, issiqxona, qishloq xo‘jaligi texnikasi va asbob-uskunalarni xarid qilish uchun;
  
• 
  3 yilgacha muddatga – “Hunarmand” uyushmasi a’zolariga ishlab chiqarish ehtiyojlari uchun asbob-uskuna, ehtiyot qismlar xarid qilish, hunarmandchilikni rivojlantirish markazlari va boshqalar uchun ajratiladi.
  

• 
  33 mln so‘mgacha — jismoniy shaxslarga hokim yordamchisining tavsiyasi;
  
• 
  225 mln so‘mgacha — hokim yordamchisining tavsiyalari asosida uchinchi shaxs kafilligi, sug‘urta polislari, mol-mulklar garovi va boshqalar;
  
• 
  225 mln so‘mdan ortiq miqdorda — hokim yordamchisining tavsiyalariga muvofiq tadbirkorlik subyektlarining investitsiyaviy loyihalarini kreditlashda qonun hujjatlari doirasida belgilangan ta’minot turlariga asosan ajratiladi.
  

• 
  Kredit ajratish to‘g‘risidagi onlayn ariza to‘ldiriladi va masofadan imzolanadi. Kiritilgan ma’lumotlar va axborotlar bazasiga asoslanib, skoring jarayoni o‘tkaziladi.
  
• 
  Ijobiy skoring natijalaridan so‘ng, mahallaga biriktirilgan hokim yordamchisining ijobiy tavsiyanomasi yoki kredit ajratishni rad etish to‘g‘risidagi xulosasi elektron tarzda taqdim etiladi.
  
• 
  Marketpleys (elektron do‘kon) orqali ta’minotchi bilan qarz oluvchi tomonidan erkin va mustaqil ravishda elektron shartnoma tuziladi.
  
• 
  Marketpleys tizimi orqali ta’minotchi tomonidan mahsulot yetkazib berilgani to‘g‘risidagi elektron hisob-faktura shakllantiriladi.
  
• 
  Xizmat ko‘rsatuvchi bank bilan arizachi o‘rtasidagi kredit ajratish to‘g‘risidagi shartnoma elektron shaklda tuziladi va imzolanadi.
  
• 
  Mahallaga biriktirilgan hokim yordamchisining mahsulot yetkazib berilganligi to‘g‘risidagi monitoring dalolatnomasi rasmiylashtiriladi.
  
• 
  Har bir bosqichdagi tegishli hujjatlar qarz oluvchi, bank, ta’minotchi, va hokim yordamchisi tomonidan Elektron raqamli imzo kaliti bilan imzolanadi.
  
• 
  Tasdiqlanganidan so‘ng kredit mablag‘lari hisobidan pullar ta’minotchining hisobvarag‘iga ko‘chirib beriladi.
  
• 
  Elektron raqamli imzo kalitini “e-imzo.uz”dan olish mumkin.
  

• 
  loyihani amalga oshirish uchun qarz oluvchida shart-sharoit bo‘lmaganda;
  
• 
  yetakchi tadbirkorlik subyektlari va “Tomorqa xizmati” bilan kooperatsiya asosida ishlayotgan fuqarolarga;
  
• 
  mavsumga xos bo‘lmagan tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirishga;
  
• 
  ariza beruvchi nomidan boshqa fuqaro kredit olishni maqsad qilgani aniqlanganda;
  
• 
  qonunchilikka zid bo‘lgan faoliyat amalga oshirilishi aniqlanganda.
  

• 
  qarz oluvchining oldin yuborgan arizasi ko‘rib chiqish jarayonida bo‘lganda;
  
• 
  18 yoshga to‘lmagan fuqaro nomidan ariza berilganda;
  
• 
  O‘zbekiston fuqarosi bo‘lmagan shaxslarga;
  
• 
  muomala layoqati cheklangan yoki mehnatga layoqatsiz fuqaro nomidan ariza berilganda;
  
• 
  dastur doirasida to‘liq qaytarilmagan kredit mavjud bo‘lganda;
  
• 
  bank kreditlari bo‘yicha muddati o‘tgan qarzdorlik mavjud bo‘lganda;
  
• 
  avval ajratilgan kreditlardan maqsadsiz foydalanilganda;
  
• 
  salbiy kredit tarixiga ega bo‘lganda;
  
• 
  soliq organlari, majburiy ijro byurosi organlari va boshqa to‘lovlardan qarzdorligi mavjud bo‘lganda.
  

XULOSA

• 
  aholi va bank xodimlari o’rtasida muloqot madaniyatini yanada yaxshilash, ya’ni qishloq aholisiga bank va uning faoliyati, ishlash prinsiplarini sodda shaklda tushuntirish, bankda o’zini tutish, bank xodimlari hamda bank jihozlari (bankomat, infokiosk…) bilan bevosita aloqa qila olish malakalarini oshirish;
  
• 
  aholi mablag’larini jalb qilish.
  
• 
  bank aktivlarini oshirish;
  
• 
  davlat tomonidan imtiyozli kredit uchun ajratiladigan mablag’larni kamaytirish;
  
• 
  bank faoliyatiga davlat aralashuvini kamaytirish;
  
• 
  dasturiy ta’minot uchun mutaxassislarni jalb qilish va kompyuterlarni muntazam zamonaviy dasturlar bilan ta’minlash;
  
• 
  bank faoliyatida ma’muriy buyruqbozlik va byurokratiyani kamaytirish;
  
• 
  Xodimlar malakasini oshirish uchun chet elga almashinuv dasturlarida ishtirok etish.
  
• 
  AT Xalq banki tomonidan tarqatiladigan Pensiya va nafaqa pullarini plastik kartochkalarga o’tkazib fuqarolarga qulaylik yaratish maqsadida yashash manzilidan uzoq bo’lmagan xududlarga bankomatlar o’rnatish;
  
• 
  2-3 yil muddatga tijorat foizida kafillik asosida mikroqarz kreditlarini 50.0 mln so’mgacha miqdorda ko’proq ajratish;
  
• 
  Korrupsiya va boshqa qonun buzilish xolatlarini oldini olish maqsadida xodimlarning oylik ish xaqlarini oshirish xamda ularga bank uchun kelajakda sidqidildan ishlashlari uchun bankning o’zi tomonidan qurilayotgan uylar uchun kam foizda ipoteka kreditlari ajratish;
  

Xulosa o’rnida shuni qo’shimcha qilmoqchimanki AT Xalq bankini rivojlantirish uchun nafaqat bank balki bankning yuridik va jismoniy mijozlari xam o’z xissalarini qo’shishlari lozim. Ya’ni fuqarolarga ishonch bildirgan xolda ularga ajratilgan imtiyozli kreditlarni mijozlar o’z vaqtida qaytarishsa bankimiz xar bir ko’rsatkich bo’yicha yuqori o’rinlar uchun kurasha olishiga ishonaman.

1. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti matbuot xizmati davlat rahbarining 2019–yil uchun mo’ljallangan eng muhim ustuvor vazifalar haqidagi Oliy Majlisga Murojaatnomasi;

FOYDALANILGAN VEB SAYTLAR RO’YXATI: