• Ózbetinshe jumisi Tema: Xaliqti tábiyiy hám iyis gazinen záhárleniwdiń aldin aliw.
  • 1. Iyis gazi degenimiz ne Iyis gazi
  • Záhárleniw
    		•

    Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi berdaq atindaǵi Qaraqalpaq Mámleketlik Universiteti




    Download 32.51 Kb.
    bet1/4
    Sana15.12.2023
    Hajmi32.51 Kb.
    #119311
      1   2   3   4
    Bog'liq
    Ayjamal Ómir qáwipsizligi
    6-son Qosimova Oysafar, MEHIRJON BAYRAMI, Eshnazarova Dildora To`rayevna, 5- bog`cha 39 мактаб IGZ, Doc2, 3, 1-Amaliy mashg\'ulot taqdimoti, Shuxrat Insan resurslari, Aqmaral Omir qawipsiz, GLOBAL, Aruwxan Marketing, Aqmaral, Aruwxan REKREATSIYA, Aqilbek rekreatsiya

    ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASÍ JOQARÍ HÁM ORTA ARNAWLÍ BILIMLENDIRIW MINISTRLIGI
    Berdaq atindaǵi Qaraqalpaq Mámleketlik Universiteti
    Ekonomika fakulteti
    Ekonomika kafedrasi
    3a Turizm qánigeligi studenti
    Saparbayeva Ayjamaldiń
    Ómir qáwipsizligi páninen


    Ózbetinshe jumisi


    Tema: Xaliqti tábiyiy hám iyis gazinen záhárleniwdiń aldin aliw.

    Orinlawshi: Saparbayeva A


    Qabillawshi: Atashov A
    Nókis-2023
    Reje:
    1. Iyis gazi degenimiz ne?
    2. Gazden záhárlengende birinshi járdem qanday kórsetiledi.
    3. Xojalıq turmısta iyis gazinen paydalanıw hám qorǵaniw.

    1. Iyis gazi degenimiz ne?
    Iyis gazi (uglrod oksidi)- reńsiz, dámsiz, iyissiz záhárli gaz. Ximiyaliq formulasi CO2 . Ol jer jiyindi energiyaniń tez isletiliwinen júzege keliwshi, tábiyatda eń kóp tarqalǵan záhárlewshi gazlardan biri.
    Qazip alinatuǵin janilǵilardiń toliq janbawi iyis gaziniń bas deregi esaplanadi. Ol tiykarinan kómir, tábiyiy gaz hám basqa janilǵilardiń toliq janbawi sebepli júzege keledi. Tutin quraminda 3%, islengen gazde 13%, partlawshi gazler quraminda bolsa 50-60% ge shekem iyis gazi boladi. Dem aliwshi hawa quraminda 0,1 % is gaziniń boliwi ólim jaǵdayina alip keliwi múmkin. Iyis gazi organizimge túskende ol qan quramindaǵi gemoglabin hám kislorod tasiwshi eritrotsitlerdi óz ara biriktirip, kislorodtiń dene boylap háreketleniwin shekleydi. Nátiyjede insan esin joǵaltadi.
    Iyis gazinen samallatiw sistemasi jaqsi islemeytuǵin organik elementlerdi islep shigaratuǵin karxanalarda , avtomashinalar turatuǵin parklerde, jańadan boyalǵan hám samalatilmaǵan xanalarda, sonday-aq úy sharayatlarinda tábiy gaz shiǵip turǵanda hám pechka menen isitilǵan úyler, dem aliw palatkalarinda, janiwshi elementtiń toliq janbawi nátiyjesinde záhárlenip qaliw múmkin.
    Iyis gazi organizmge dem aliw aǵzalari arqali tásir etedi. Bul gaz gemoglabin menen kislorodqa salistirǵanda 300 mártebe kúshli birikpe- karboksigemoglabin payda etedi. Nátiyjede gemoglabinniń toqimalarǵa kislorod tasiw qásiyeti keskin tómenlep, gipoksiyaǵa, awir jaǵdaylarda bolsa- ólim jaǵdayina alip keliwi múmkin.
    Záhárleniw-záhárli zat organizmge awiz, ishek, dem aliw jollari arqali kirgende, teriden sorilǵanda, teri astinda, arasina, venaǵa jiberilgende júz beretuǵin kesellik jaǵdayi. Organizm iskerliginiń isten shiǵiwi menen ótedi. Záhárleniwdiń júzege keliwi hám keshiwi zaharlewshi zattiń organizmge qaysi jol menen kirgenine, oniń muǵdari, fizikaliq jaǵdayi, sonday-aq organizmniń uliwmaliq ahwali hám sirtqi ortaliqqa da baylanisli.

    Download 32.51 Kb.
      1   2   3   4




    Download 32.51 Kb.
    Bosh sahifa
    Aloqalar
        Bosh sahifa
    Dərs
    Mühazirə
    Qaydalar
    Referat
    Xülasə
    Yazı


    Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi berdaq atindaǵi Qaraqalpaq Mámleketlik Universiteti

    Download 32.51 Kb.