|
Pikirler ápiwayı hám quramalı pikirler bolıp eki túrge bólinedi
|
| bet | 113/191 | | Sana | 14.05.2024 | | Hajmi | 2,75 Mb. | | #230680 |
Bog'liq FILOSOFIYAPikirler ápiwayı hám quramalı pikirler bolıp eki túrge bólinedi.
Ápiwayı pikir dep dúzilisi jaġınan basqa pikirlerdi óz ishine qamtımaytuġın hám tek ġana eki túsiniktiń baylanısın sáwlelendiretuġın, «S - P» strukturasına iye pikirge aytamız. Ápiwayı pikirlerdiń dúzilisi sub`ekt, predikat hám olar arasındaġı baylanıstan ibarat. Al quramalı pikirler dep bir neshe ápiwayı pikirlerden dúzilgen pikirlerge aytamız.
Ápiwayı pikirler óz gezeginde predikattıń xarakterine qaray atributivlik, relyacion (qatnasıq) hám ekzistencional (jasaw) pikirler bolıp úshke bólinedi.
Atributivlik pikirlerde predmetlerge qanday da bir belgilerdiń, qásiyetlerdiń tiyisli ekenligi yamasa tiyisli emes ekenligi sáwlelendiriledi hám ol «S-P» baylanısı túrinde beriledi. Atributivlik pikirlerde dara yamasa tolıq túrde bir predmettiń kópliginiń ekinshi kóplikke kiriwi yamasa kirilmewi haqqında, predmettiń berilgen predmettiń klasına tiyisli yamasa tiyisli emes ekenligi haqqındaġı pikirler alıp qaraladı. Hár qanday atributivlik pikir óziniń strukturasına iye. Bul struktura sub`ektten (logikalıq baslawısh), predikattan (logikalıq bayanlawısh) hám baylanıstan, ayrım jaġdaylarda kvantorlıq sózlerden ibarat boladı.
Atributivlik pikir óz gezeginde «sanı» hám «sapası» boyınsha túrlerge bólinedi.
Atributivlik pikir S hám P arasındaġı baylanıs xarakterine, yaġnıy sapasına qaray maqul hám biykarlawshı pikirler bolıp ekige bólinedi.
Maqullawshı pikir dep predmetke qandayda bir belginiń tiyisli ekenligin sáwlelendiriwshi pikirge aytamız. Al, biykarlawshı pikir dep predmetke qanday da bir belginiń tiyisli emes ekenligin sáwlelendiriwshi pikirge aytamız. Mısalı, «Ózbekstan Respublikası ġárezsiz mámleket» - maqullawshı pikir, al «Platon - materialist emes» - biykarlawshı pikir. Maqullawshı pikir - «Sub`ekt predikat boladı» yamasa «S - P» («S P boladı»), al biykarlawshı pikir «Sub`ekt predikat bolmaydı» yamasa «S P bolmaydı» degen simvolikalıq formulalar menen belgilenedi. Bul jerde eki pikir biri birinen baylanıs xarakteri, sapası boyınsha ajıraladı. Sub`ekt hám predikattı pikirdiń terminleri dep te atawġa boladı.
|
| |
