|
) Metodologiyalıq belgisi boyınsha
|
| bet | 117/191 | | Sana | 14.05.2024 | | Hajmi | 2,75 Mb. | | #230680 |
Bog'liq FILOSOFIYA1) Metodologiyalıq belgisi boyınsha, yaġnıy logikalıq izbe izlikti basshılıqqa alıwdıń baġdarı boyınsha oy juwmaġı tómendegi túrlerge bólinedi:
a) deduktivlik oy juwmaġı - ulıwmalıq bilimnen dara bilimge ótiw nátiyjesinde alınġan oy juwmaġı bolıp tabıladı.
b) induktivlik oy juwmaġı - jekelik bilimnen ulıwmalıq bilimge ótiw nátiyjesinde alınġan oy juwmaġı bolıp tabıladı.
v) analogiyalıq oy juwmaġı- dara bilimnen dara bilimge ótiw nátiyjesinde alınġan oy juwmaġı bolıp tabıladı.
2) logikalıq belgisi boyınsha, yamasa logikalıq izbe izlikti basshılıqqa alıwdıń qatańlıġın esapqa alıw dárejesi boyınsha oy juwmaġın úlken eki túrge bóliwge boladı.
a) demonstrativlik yamasa zárúrlik logikalıq baylanısı boyınsha oy-juwmaġı, basqasha aytqanda, oy-juwmaġınıń bul túrinde tiykardan juwmaqqa ótiw zárúrlik xarakterge iye boladı.
b) itimallılıq oy-juwmaġı yamasa demonstrativlik emes oy juwmaġı. Bunday oy-juwmaġında tiykardan juwmaqqa ótiw zárúrlik qásiyetke iye emes xarakterde bolıp, shınlıqqa uqsaslıq belgisi menen ayrılıp turadı. Ayrım jaġdaylarda bulardı shınlıqqa jaqın oy juwmaġı depte ataydı. Bunday oy-juwmaġında logikalıq ótiw, yaġnıy tiykarlardan juwmaqtıń alınıwı itimallılıkqa baġdarlanġan xalda orınlanadı. Oy juwmaġın birinshi belgisi boyınsha qaraymız.
Deduktivlik oy-juwmaġı hám onıń tiykarġı túrleri
Deduktivlik oy juwmaġı (dedukciya termini latın tilinen alınıp, keltirip shıġarıw (vıvedenie) degendi ańlatadı) dep ulıwma bilimnen dara bilimge ótiw xarakteri logikalıq zárúrlikke iye bolġan oy juwmaġına aytamız. YAġnıy tiykarlar menen juwmaqtıń arasında baylanıs formal logikalıq nızamlardı beredi, sol sebepli tiykarlar shınlıqqa iye boladı. Deduktivlik oy-juwmaġı hár qıylı bolıwı múmkin. Olardıń hár qıylı bolıwı, tiykar retinde qanday kriteriydiń ólshemniń alınıwınan ġárezli. Deduktivlik oy-juwmaġın eki tiykar boyınsha túrlerge bóliwge boladı.
1. Berilgen pikirlerden juwmaqtıń alınıwı, pikirler arasındaġı logikalıq baylanıstıń xarakteri boyınsha deduktivlik oy-juwmaġın shártli oy juwmaġı, shártli keskin oy-juwmaġı, bóliwshi keskin oy-juwmaġı, shártli bóliniwshi oy-juwmaġı túrlerine bóliwge boladı.
|
| |
