|
“Böyük Qafqaz regionunda zəif dağ icmaları tərəfindən su və daşqınlar üzrə idarəetməyə iqlim dəyişikliyi risklərinin daxil edilməsi” layihəsi
“Hidrometeoroloji məlumatların toplanılması, ötürülməsi, paylaşılması, saxlanılması və idarə edilməsi” barəsində
HESABAT
Milli Hidrometriya Eksperti Sultanov Emil Telman oğlu
BAKI – 2013
Mündəricat:
İxtisarlar....................................................................................................
|
3
|
Giriş...........................................................................................................
|
4
|
|
|
1. Operativ və rejim xarakterli meteoroloji məlumatlar.............................
|
5
|
2. Operativ və rejim xarakterli hidroloji məlumatlar.................................
|
9
|
3. Hidrometeoroloji məlumatların arxivləşdirilməsi və istifadə qaydaları.....................................................................................................
|
13
|
|
|
Ədəbiyyat..................................................................................................
|
16
|
|
|
Nəticələr.....................................................................................................
|
17
|
Təkliflər......................................................................................................
|
18
|
İxtisarlar:
FHN
|
Fövqəladə Hallar Nazirliyi
|
SEDA
|
Su Ehtiyatları Dövlət Agentliyi
|
ETSN
|
Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi
|
MHD
|
Milli Hidrometeorologiya Departamenti
|
RHMM
|
Regional Hidrometeorologiya Müəssisəsi
|
MST ASC
|
Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyəti
|
HMS
|
Hidrometeoroloji stansiya
|
HMM
|
Hidrometeorologiya Mərkəzi
|
MM
|
Meteoroloji məntəqə
|
AMS
|
Avtomat meteoroloji stansiya
|
HM
|
Hidroloji məntəqə
|
İGS
|
İxtisaslaşdırılmış Göl Stansiyası
|
HPB
|
Hidrometeoroloji Proqnozlar Bürosu
|
ÜMT
|
Ümumdünya Meteorologiya Təşkilatı
|
DSK
|
Dövlət Statistika Komitəsi
|
DİAF
|
ETSN-nin Ətraf Mühit və Təbii Sərvətlər üzrə Dövlət İnformasiya-Arxiv Fondu
|
DSK
|
Dövlət Su Kadastrı
|
Giriş
Cəmiyyətə təsir göstərən və bununla bağlı hidrometeorologiya xidmətləri üçün maraq kəsb edən atmosfer hadisələri geniş zaman və məkan miqyasında baş verir. İnsanlar hələ qədim zamanlardan yaşadıqları dövrün inkişaf səviyyəsinə uyğun olaraq, çay, göl sularından daha səmərəli istifadə etmək məqsədi ilə su obyektləri üzərində müşahidələr aparmış, onlarda baş verən dəyişiklikləri öyrənməyə çalışmışlar [1]. Son illərdə dünyada baş verən qlobal iqlim dəyişmələri təhlükəli hidrometeoroloji hadisələrin (sel, daşqın, qasırğa, fırtına, quraqlıq və s.) intensivliyinin artmasına səbəb olmuş, hidrometeoroloji fəaliyyəti daha da aktuallaşdırmışdır. Milli Hidrometeorologiya Departamentinin (MHD) əsas vəzifələrinə hava şəraiti haqqında gündəlik meteoroloji hadisələrin ardıcıllığı haqqında məlumatların təqdim edilməsi və bu hadisələrin bir neçə gün (həftə) qabaqcadan proqnozlaşdırılmasından başqa, atmosferin uzun zaman miqyasında (aylardan yüz illərə qədər) həm keçmişdə, həm də gələcəkdə özünü göstərməsi haqqında məlumatların (iqlim məlumatlarının) da hazırlanması və təqdim edilməsi daxildir.
MHD-nin Respublika ərazisində fəaliyyət göstərən hidrometeoroloji müşahidə şəbəkəsinin bir hissəsini təşkil edən Layihə tətbiq edilən regionlardakı mövcud hidrometeoroloji stansiya və məntəqələrində də hidrometeoroloji müşahidə məlumatları toplanılaraq operativ və rejim xarakterli məlumatlar şəklində Hidrometeorologiya Mərkəzinə (HMM) göndərilir. Hidrometeorologiya Mərkəzinə daxil olan müşahidə məlumatları sistemləşdirilir və müxtəlif toplular (şərhlər, aylıqlar, illiklər və s.) şəklində çap olunur. Hidrometeoroloji stansiya və məntəqələrdən operativ daxil olan hidrometeoroloji müşahidə məlumatları əsasında MHD-nin Hidrometeoroloji Proqnozlar Bürosunda (HPB) isə region üçün qısamüddətli (sutkalıq), ortamüddətli (48, 72 saat) və uzunmüddətli (aylıq, rüblük) proqnozlar verilir və gözlənilən təhlükəli təbii fəlakət hadisələri barəsində xəbərdarlıqlar tərtib olunur [2].
-
|
