Ta'limning zamonaviy transformatsiyasi
www.tadqiqotlar.uz
3-to’plam 1-son yanvar 2024
64
DETEKTIV JANRINING STRUKTURAVIY VA KOMPOZITSION
XUSUSIYATLARI
Tohir Malik ijodi yuzasida
Muxammadiyeva Marjona Shokirovna
Alisher Navoiy nomidagi O‘zbek tili va adabiyoti universiteti
O‘zbek tili va adabiyoti 1-kurs magistranti
Annotatsiya: Ushbu maqolada adabiyot nazariyasida detektiv janri jinoyatni
hal qilishda amalga oshirilgan syujeti ezgulik va yovuzlik o‘rtasidagi ziddiyatga
asoslangan badiiy asar sifatida ta’riflanadi. Shuningdek, Tohir Malikning detektiv
asarini tavsiri keltiriladi. Bu yondashuv detektiv poetikaning asosiy xususiyatlarini
belgilaydi.
Kalit so‘zlar: detektiv, syujet, janr, qahramon, topishmoq, tuzilish.
Sirlar har doim jamiyat uchun alohida qiziqish uyg'otgan. Inson o‘zining
rivojlanishi va mavjudligining butun tarixi davomida barcha sirli narsalarga bo'lgan
bu ehtirosni olib keldi. Tabiiyki, sir motivi san'atga, jumladan, adabiyotga ham kirib
keldi. Bu detektiv janrining g‘ayrioddiy mashhurligini tushuntiradi. Bugungi kunda
kitob do‘konlari javonlari detektivning ko‘plab namunalari bilan to‘la.
Ulardan
ba'zilari shubhali zamonaviy mualliflar nomi bilan nashr etiladi, ular foyda ko'rish
uchun yiliga yigirma o‘nlab
kitoblarni nashr etadilar, boshqalari janr klassikasiga
tegishli. Bu tanlov ko‘pincha o‘quvchini chalg‘itadi.
Haqiqiy adabiyotni tabloid
fantastikadan qanday ajratish mumkin? Detektivning vazifasi nima – o‘quvchining
zamonaviy hayot ritmidan zo‘riqqan aql-zakovatiga dam berishmi yoki aksincha,
miyani detektiv jumboq yechimini izlab ishlashga majburlashmi?
Ushbu
masalalarning dolzarbligi ushbu maqola mavzusining dolzarbligini ta'kidlaydi. Jahon
adabiyoti - qadimiydan hozirgi kungacha - topishmoqni syujet uchun asos sifatida
faol ishlatgan.
Aynan detektiv janri, V. Bryusov ta'rifiga ko'ra, topishmoqning eng
yuqori shakliga aylandi, aks holda - o‘quvchi tomonidan yechish uchun taklif qilingan
