LOK-BO‘YOQ MATERIALLARINING ASOSIY XOSSALARINI ANIQLASH.
AMALIY MASHG‘ULOT
Umumiy ma’lumotlar. Lok-bo‘yoq materiallar bino va inshootlar qurilishida ularni bezash va atmosfera, agressiv muhitlaridan himoyalash maqsadida ishlatiladi.
Respublikamiz hududida joylashgan arxitektura yodgorliklari qurilgan vaqtda ichki va tashqi tomondan lok-bo‘yoq tarkiblar bilan bezak berilgan. Ushbu bo‘yoq tarkiblari asosan tabiiy moylardan, pigmentlar va bo‘yoq xossalarini yaxshilovchi komponentlardan tashkil topgan.
Tabiiy bog‘lovchilar zig‘ir, kanop, masqar va shu kabi o‘simliklar moyini qaynatib, maxsus ishlov berilib tayyorlangan va ularni qurishini tezlatish uchun maxsus eritmalardan foydalanilgan.
Bo‘yoq tarkiblariga rang beruvchi pigmentlar tabiiy toshlar, giltuproq, tuzlar va minerallarga ishlov berib tayyorlangan va shu sababli ular ob-havo, quyosh nuri ta’siriga chidamli bo‘lgan.
1–masala. Quyidagi retsept bo‘yicha 3 kg moyli shpatlyovka tayyorlansin %:
- olif, 2-hayvon elimi, 70,4-mel, 0,8-sovun, 0,8-sikkativ va 8-suv. Hamma komponentlarning miqdori massaga nisbatan olingan.
Yechish: Moyli shpatlyovkaning massa bo‘yicha ketma – ketlar miqdori quyidagicha bo‘ladi:
Olif =183000 540g. 2) Elim = 23000 60g. 3)Mel = 70,43000 2112g.
1001001000
Sovun = 0,8 3000 24g. 5) Sikkativ = 0,8 3000 24g. 6) Suv = 8 3000 240g.
100100100
Jami: 3000g yoki 3 kg.
2–masala. Titanli belila va qurumning moy sig‘imini aniqlang. 5 g pigmentning to‘la namlanishi uchun titan belilasiga – 0,35ml, qurumga – 1,5 ml
moy sarf bo‘lgani ma’lum. Moyning zichligi 0,93 g/sm3.
Yechish: Pigmentning moy sig‘imi quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
100 a , g
bu erda : a – pigmentni to‘yintirish uchun sarf bo‘lgan moyning miqdori, ml;
Titan belilasi uchun: M 100 0,35 0,93 6,51 ml/g;
5
Qurum uchun: M 1001,5 0,93 2,78 ml/g.
5
Mustaqil Yechish uchun masalalar
1 – masala. Litopon va tabiiy olifdan tayyorlangan bo‘yoq tarkibida 40% olif bor. YUzasi 200 sm2 bo‘lgan shisha plastinali ikki xil rangli asos bilan bo‘yashga 5 g bo‘yoq sarf bo‘ldi. Litoponning yopuvchanligi aniqlansin.
2 – masala. Tabiiy olifdan tayyorlangan qurumli bo‘yoq yopuvchanligi aniqlansin. YUzasi 200 sm2 bo‘lgan shisha plastinkani ikki xil rang bilan yopishga 0,5 g bo‘yoq sarf bo‘ldi.
3 – masala. Laboratoriya sharoitida sinalganda 5 g pigmentni to‘laligicha namlash uchun birinchi marotaba 0,35 ml, ikkinchi marotaba 1,5 ml moy sarflandi. Titan belilasi va qurum pigmentlarning moy talabchanligi aniqlansin. Moyning zichligi 0,93 g/sm2 ga teng.
4 – masala. Litopon va tabiiy olifdan tayyorlangan bo‘yoq tarkibida 36% olif bor. YUzasi 150 sm2 bo‘lgan shisha plastinali ikki xil rangli asos bilan bo‘yashga 7 g bo‘yoq sarf bo‘ldi. Litoponning yopuvchanligi aniqlansin.
5 – masala. Tabiiy olifdan tayyorlangan qurumli bo‘yoq yopuvchanligi aniqlansin. YUzasi 2 m2 bo‘lgan shisha plastinkani ikki xil rang bilan yopishga
1,5 g bo‘yoq sarf bo‘ldi.
|
