|
Umum texnika
|
| bet | 1/10 | | Sana | 08.12.2023 | | Hajmi | 1.83 Mb. | | #113975 |
Bog'liq Seytniyazov Adilbay (2) (2) 2 курслар учун, 2, halqa-akrom-malik, oraliq, amaliy, 1-sinf Ochiq dars Matematika, 9-синфлардан Янги методика, Alifbe Tulki bilan turna Dars ishlanma, nz Киберхавф асослари mustaqil ish 2023 лотин, Kurbanbayev.D Shaxsning psixologik tahlil qilish, Мавзу 2 - 2024-01-22T175124.733, blackfin-summary, Satarova Nilufar, Article For Conference
O'ZBEKSTON RESPUBLIKASI OLIY VA O'RTA MAXSUS TALIM VAZIRLIGI NAVOIY DAVLAT KONCHILIK VA TEXNOLOGIYALAR UNIVERSITETI XUZIRIDAGI NUKUS KONCHILIK INSTITUTI
“UMUM TEXNIKA” FAKULTETI
Tema: Massa almasınıw apparatları - absorber, adsorber kolonnali esaplaw hám programmalastırıw
Bajardi_______ Seytniyazov Adilbay Qabul qildi____ Abdiramanova Zamira
Nukus 2023
Mazmun
Kirisiw.................................................................................................................
I. Tiykarǵı bólim .
1.1Massa almasınıw tiykarları............................................................................
1.2Massa utkazish kinetikasi..............................................................................
II. Texnologiyalıq bólim
2.1 Absorbtsiya haqinda túsinikler...................................................................
2.2 Absorbciya procesiniń fizikalıq tiykarları...................................................
II. Esaplaw bólegi
3.1Absorbtsiyaning massa balansı hám kinetik nizamlıqları............................
3.2Absorbciya procesin aparıw usılları.............................................................
3.3Absorberlarni esaplaw.................................................................................
Juwmaq...........................................................................................................
Paydalanılǵan ádebiyatlar............................................................................
Kirisiw
Bir yamasa bir neshe komponentlerdi binar yamasa quramalı qospalardabir fazadan ekinshi fazaǵa ótiwinde júz bergen processler massa almasınıwprocesi dep júritiledi (mısalı, gazdan gazǵa, suyıqlıqtan gazǵa, qaggiq deneden suyukdik yamasa gazǵa ). Ádetde, komponentlerdiń bir fazadan ekinshisineótiwi molekulyar yamasa turbulent diffuziya arqalı júz boladı. Sol sebepli,bul processler diffuzion processler dep ataladı.Massa almasınıw processleri aktiv komponent hám inert tasıwshı fazalar menen xarakterlenedi. Aktiv komponent — bul fazadan fazaǵa ótetuǵın massa,inert tasıwshılardıń mikdori bolsa, process dawamında ózgermeydi.Massa almasınıw procesin háreketke keltiretuǵın kúsh - koncentraciyalar parqı.
Sanaat texnologiyalarında isletiletuǵın absorbciya, aydaw, rektifikatsiya, ekstraktsiya («suyuqlik - suyukdik», «qatgiq dene - suyukdik» sistemalarında ), adsorbtsiya, kuritish, kristallanishlarda massa almasınıw processleri júz boladı.Absorbciya _ bul gaz qospasınan qandayda bir elementtıń suyıq fazaǵa selektiv túrde yutilish procesi bolıp tabıladı. Yaǵnıy, bul processda element puw yamasa gaz fazadan suyıq fazaǵa ótiwin baqlawımız múmkin.
Elementtı ózine yutuvmi faza absorbent dep ataladı. Absorbciya 2 qıylıboladı : fizikalıq absorbciya — bul gazdıń suyukdikda ápiwayı jutılıwı ; xemosorbtsiya bul gazdıń suyıqlıqta jutılıwı dáwirinde ximiyalıq birikpe osilolıwı.Absorbciyaǵa teris process, yaǵnıy yutilgan komponentlerdi.suyukdikdan ajrashb ilish desorbtsiya dep ataladı.Suyıqlıqlardı aydaw hám rektifikatsiya — bul suyıq hám puw fazalar arasında komponentler óz-ara element almasınıw jolı menen suyıq qospalardı.komponentlerge ajıratıw procesi bolıp tabıladı. Bul process ıssılıq tásirinde alıp barılıp, komponentlerdiń qaynaw temperaturası hár túrlı bolıwına tiykarlanadı. Bul process 2 qıylı boladı : ápiwayı aydaw (distillash) hám quramalı aydaw (rektifikatsiya). Sol bólek atap ótiw kerekli, bunda element suyıq fazadan bug'ga hám bug'dan suyıq fazaǵa ótedi. Ekstraktsiya — bul eritpe yamasa qatgiq deneden erituvchi járdeminde bir yamasa bir neshe komponent ajıratıp alıw procesi bolıp tabıladı. «Suyukdik-suyıqlıq» sistemasında aktiv komponent bir suyıq fazadan ekinshisine ótedi. «Qattı dene -suyıqlıq» sistemasında element qattı deneden suyıq fazaǵa ótedi. Bunday sistemada komponenttiń suyıq fazaǵa ótiwi eritiw procesi dep ataladı.
Adsorbsion qurılmalar úsh gruppaǵa bólinedi: adsorbentning statsionar qatlamı menen; háreketleniwshi qatlam menen; suyıqlastırılgan qatlam menen. Bunday qurılmalarda adsorbent retinde úlken ayriqsha assimilyatsiya maydanına iye bolǵan qattı elementlar isletiledi. Házirgi waqıtta adsorbentlar retinde eń úlken texnikalıq paydalanıw : aktivlestirilgen uglerod hám silika jeli dep atalatuǵın kremniy kislotası jeli. Aktivlestirilgen kómir-bul uglerod óz ishine alǵan materiallardı (aǵash, torf, antrasit hám basqalar ) qurǵaqlay distillash nátiyjesinde alınǵan arnawlı qayta islew yamasa kómirdi aktivlestiriw ónimi. kómirlerdi aktivlestiriw olardı ~ 900 ° C temperaturada kalsinlash, organikalıq erituvchilar menen tesiklerinen qatronlar alıw, gazsimon oksidleytuǵın elementlar (hawa, kislorod, suw puwi hám basqalar ) menen kalsinlash hám oksidleniw arqalı erituvchini alıp taslawdan ibarat.. Sirop truba arqalı keledi, oǵan qaqpaqlı bir neshe trubalar biriktirilgen. Hár qıylı reńdegi siroplar bul trubalar arqalı alınadı. Reńsiz eritpe qadaǵalaw shúberek filtrine jiberiledi, ol erda aǵıs menen baylanısqan kómir bólekleri ustap turıladı. Bul adsorberning abzallıǵı dizaynning ápiwayılıǵı hám salıstırǵanda kishi ólshemleri Kemshilikleri tómen jemisdorlik. Azıq-túlik sanaatında filtr-adsorber da qollanıladı Forma :2 Bul qurılmada aktiv kómir menen filtrlew massası adsorbent retinde isletiledi. Juqa talshıqlı massa filtr pressining ramkaların toldıradı.
Hár bir ramkada eki tolqın bar: biri tazalanbaǵan suyıqlıqtı jetkizip beriw ushın, ekinshisi bolsa qashannan berli tazalanǵan suyıqlıqtı tógiw ushın. Ramkalar jıynalǵanda, suw aǵısları trubalar payda etedi, olar arqalı suyıqlıq ótkeriledi hám drenajlanadi. Bunday qurılmada adsorbsiya suyıqlıqtı filtrlew menen bir waqıtta júz boladı. Bul adsorberning kemshilikleri tómen islew, filtr elementleriniń tiqilib qalıwı hám adsorbentni qayta qayta tiklewdiń múmkin emesligi sebepli turaqlı islewdiń tómen diapazonı. Házirgi waqıtta dáwirli adsorbsion qurılmalarda eń keń tarqalǵan adsorberlar tabılǵan, olarda qatlam biyikliginiń apparattıń diametrine qatnası birdan úlken. Bunday qurılmalarǵa tómendegiler kiredi: vertikal, gorizontal hám halqa adsorberlari. vertikal adsorber .Bul qurılma diametri 2-3, 3 m hám biyikligi 3-4 m bolǵan temir cilindrsimon ıdıs bolıp, adsorberlardagi kómir qatlamınıń biyikligi 2, 5 m, hár bir adsorberga kómir júkleniwi ~ 4 t. adsorberlarning joqarı bólegi cilindrsimon bólekke murvat menen biriktirilgen qaqpaqlar menen oralǵan. Kómir qatlamı keramik plitkada (gaz bólistiriw torı ) jaylasqan ; ekinshisinde kóplegen kishi tesikler ámeldegi bolıp, olar járdeminde kiretuǵın gaz adsorber kesimi boylap teń bólistiriledi. Forma :3 Qurılma kesimi boylap aǵıslardıń tarqalıw sapasın asırıw hám adsorbent apparatınan (yamasa onıń mexanik joq etiw ónimlerinen) áspilerdiń aldın alıw ushın pánjere ústine maydalanǵan tas qatlamı quyilishi múmkin.
Adsorbsiya - bul gaz, bug ' yamasa eritpediń strukturalıq bólegin qattı dene-adsorbent maydanı tárepinen tańlap jutıw procesi. Sıpalgan element adsorptiv dep ataladı. Adsorbsiya procesiniń ayriqsha ózgesheligi selektivlik hám qaytarılıw bolıp tabıladı. Processtiń qaytarılıwı sebepli bug ' - gaz qospalarınan yamasa bir yamasa bir neshe strukturalıq bólimlerdiń eritpelerinen sıpalıwı múmkin, keyininen málim sharayatlarda olardı adsorbentdan ajıratıw múmkin. Adsorbsiyaning teris procesi desorbsiya dep ataladı. Adsorbent hám adsorbtiv molekula ortasındaǵı óz-ara tásir ózgeshelikine qaray, adsorbsiya ádetde fizikalıq hám ximiyalıq (xemosorbtsiya) ga bólinedi. Kemrek kúshli fizikalıq adsorbsiya adsorptiv molekulalarda sezilerli ózgerisler menen birge kelmeydi. Bul suyıqlıq hám gazlar daǵı molekulalardı olar ortasında ximiyalıq óz-ara tásir payda etmesten baylanıstıratuǵın molekulalararo óz-ara tásir kúshleri menen baylanıslı. Xemosorbsiyada adsorbent molekulaları hám sıpalgan komponent molekulaları ortasında ximiyalıq reakciya júz boladı hám ximiyalıq baylanısıw payda boladı. Adsorbent tesiklerinde puw yutilganda, birpara jaǵdaylarda puwning kondensatsiyasi payda bolıwı múmkin hám olar suyıqlıq menen toldırıladı. Bul process kapillyar kondensatsiya dep ataladı. Adsorbsiya túrli tarawlarda gazlardı tazalaw hám keptiriw, eritpelerdi tazalaw hám tazalaw, bug ' - gaz qospaların ajıratıw, qımbat bahalı ushqısh erituvchilarni basqa gazlar menen qospasınan ajıratıp alıw ushın keń tarqalǵan. Qattı betlerde gazlardıń adsorbsiyasi azıq-túlik sanaatınıń ayırım tarmaqlarında, yaǵnıy maylı (margarin óndiriste) hám fermentatsiya (qamır tırıs óndiriste) atmosferaǵa zıyanlı elementlar shıǵıwın aldın alıw ushın texnologiyalıq gaz aǵısların tazalaw ushın isletiledi. Tez buz'latuǵın ónimler bazalarınıń gaz quramın tártipke salıwdıń adsorbsion usılı joytıwlardı bir neshe márte kemeytiw hám saqlaw múddetin kóbeytiwge múmkinshilik beredi.
|
| |
