59
tuzilishining dinamik barqarorligi, evolyutsiya o‘zgarishlari va tashqi muhit
bilan o‘zaro ta’siri tushuniladi. Bu maqsad marketing faoliyat ko‘rsatayotgan
sohalarda belgilangan darajadagi foyda olishga yo‘naltirilgan
barcha
faoliyatni boshqarishdir.
Marketingni boshqarish jarayoni bosqichlari to‘rt bosqichdan iborat:
bozor imkoniyalari tahlili;
maqsadli bozorni tanlash;
marketing kompleksini ishlab chiqish;
marketing chora-tadbirlarini hayotga tatbiq etish.
Bozor imkoniyatlari tahlilida marketing tadqiqotlari marketing
axboroti, marketing muhiti,
bozorning tuzilishi, ulgurji va chakana savdo
holati tahlili olib boriladi.
Maqsadli bozorni tanlashda esa:
- talab hajmi o‘lchovi,
- bozorni segmentlash jarayonlari ko‘rib chiqiladi.
Marketing kompleksini ishlab chiqishda esa tovar ishlab chiqarish,
ishlab chiqarilgan tovarga narx o‘rnatish, tovarlarni
tarqatish usullari va
sotishni rag‘batlantirish, ishlab chiqarishning kommunikativ siyosati ustida
ishlar olib boriladi.
Keyingi bosqichda esa rejalashtirish tizimi,
shuningdek, strategik va
taktik rejalashtirish jarayoni va marketing faoliyatinngi nazorat turlari,
korxonaning tashkiliy tizimi kabilar to‘liq yoritib beriladi.
Marketing muhiti deganda firma korxona yoki uning yuqori
tashkilotlar
faoliyatiga ta’sir ko‘rsatuvchi ijtimoiy, iqtisodiy siyosiy va huquqiy omillar
majmui tushuniladi, marketing ichki va tashqi muhitlar farqlanadi.
Ichki muhitni
shakllantiruvchi omillar, firma rahbariyati tomonidan
nazorat qilinadigan - texnologik jarayon, moliyaviy ahvoli, tashkiliy tuzilishi,
bozorni tanlash va boshqalar bilan bog‘liqdir. Nazorat qilinadigan omillarni
tashkilot va uning marketing xizmati boshqaradi. Ana shu omillardan
marketing xizmati tomonidan nazorat qilinmaydiganlaridan
ayrimlarini oliy
rahbariyat boshqaradi.
Quyidagi rasmda marketing tomonidan nazorat qilinadigan ichki omillar
keltirilmoqda (4.5- rasm).
Nazorat:
kundalik;
vaqti-vaqti bilan
Maqsadli bozorni
tanlash (segmentni):
hajmi bo‘yicha;
tavsifnomalari bo‘yicha
Firma
