|
isbotlanmagan bilimlardir. Faraz ilmiy tadqiqot jarayonini ma’lumBog'liq ‘. T. ‘Sar0v tabiatshunoslikisbotlanmagan bilimlardir. Faraz ilmiy tadqiqot jarayonini ma’lum
11
yo naüshda yo‘naltiradi, yangi-vangi dalillami va ma'lumotlami to'plashga
yordam beradi.
Nazariya
— haqiqatligi isbotlangan bilimlardir. Nazariyaning ilmiy
farazdan asosiy farqi, uning tasdiqlanganligi, isbotlanganligidir. Nazariya
muayyan shaklda rivojlangan obyektiv borliqning asosiy tomonlari
munosabatlarini bilish jarayonida kelib chiqqan, boy, chuqur ma’nodagi
bilimlar yig‘indisidir. Nazariyaning asosiy elementi uning tamoyillari va
qonunlaridir.
Tamoyillar
— nazariyaning eng umumiy va asosiy holatidir.
Fanlar qonunlari
— o'iganilayotgan hodisa, obyekt va jarayonlaming
umumiy aloqalarini nazariy tasdiqlar shaklida qayd etadi.
Fanlar kategoriyalari
— nazariyaning eng umumiy va muhim
tushunchalari b o‘lib, u nazariya obyektining va predm etining
xususiyatlarini belgilaydi. Shuni ta’kidlash kerakki, nazariya miqdor va
sifat jihatidan o ‘zgarib tursa ham u ilmiy bilimlaming eng muvozanatli
shakllaridan biridir. Ma’lumki, yangi-yangi faktlaming to‘planishi
nazariyani, uning tamoyülarini o ‘zgarishga olib keladi, yangi tamoyillaiga
o ‘tish esa o ‘z mohiyati bo‘yicha yangi nazariyaga o ‘tish demakdir.
Umumiy nazariyalardagi o ‘zgarishlar nazariy bilimlar tizimida sifatiy
o ‘zgarishlarga olib keladi, natijada, ilmiy inqilob ro‘y beradi. Ilm-fandagi
ilmiy inqiloblar N .K opem ik, I.N yuton, A.Eynshteyn kabi buyuk
olimlaming ismlari bilan bog‘liq.
Quyida ilmiy tadqiqotlaming asosiy usullari haqida qisqacha to‘xtalib
0
‘tamiz.
1. Kuzatish
|
| |
