|
0 ‘zbekist0n respublikasi oliy va
|
| bet | 103/109 | | Sana | 14.02.2024 | | Hajmi | 22,48 Mb. | | #156599 |
Bog'liq TO‘QUYCHILIK MAXSUS TEXNOLOGIYASI VA JIHOZLARI ALIMBOYEV (1)Nazorat savollari
Metrologiya nima bilan shug'ullanadi?
Metrologiya ta’minotining asoslari nima?
0 ‘zdavstandartning asosiy vazifalari nimalardan iborat?
0 ‘zdavstandartning tarkibi qanday?
Standart tushunchasining asosiy ta’riflarini keltiring.
Korxona standartining mazmuni va mohiyati nimalardan iborat?
Mintaqaviy standartlashtirish deganda nimani tushunasiz?
Milliy standartlashtirish deganda nimani tushunasiz?
0 ‘zbekistonda standartlashtirish ishlari qanday tashkil etilgan?
Standartlashtirishdagi asosiy me’yoriy hujjatlar nimalardan iborat?
I TO‘QIMACHILIK SANOATI MASHINA VA
BOB DASTGOHLARIDA ZAMONAVIY AXBOROT-
- - -IKOMMUNIKATSION TEXNOLOGIYALARI
Yigiruv-qayta o‘rash avtomatik tizimini kompyuterda boshqarish
Fan va texnikaning rivojlanishi natijasida ko‘p mehnat talab etadigan to‘qimachilik sarioatida qoida bajariladigan ko‘p ishlarni nafaqat mexanizm va avtomatlar zimmasiga yukladi, balki tubdan farq qiladigan mashina va dastgohlar yaratildi. Bularga misol tariqasida, awalo, XIX asming oxirlarida paydo bo'lgan g‘oyalar asosida XX asrning o'rtalarida ishlab chiqarishga keng tatbiq etilgan pnevmatik yigiruv mashinalari va to‘quvchilikda mokisiz dastgohlami keltirish zarur. Yangi prinsiplar asosida ishlaydigan jihozlar, uskunalar mehnat unumdorligini keskin oshirish bilan birga, ularda ishlab chiqariladigan mahsulot sifatini avtomatik tarzda nazorat qilish, texnologik jarayonlaming kompleks avto matik tizimini yaratishni taqozo etdi. Avtomatik tizimlami yara- tishda esa, inson faoliyatining barcha sohalarida axborotlami to‘p- lash, qayta ishlash va uzatish kabi ishlar majmuyini boshqaruvchi vosita, kompyuterlar qo i keladi.
Shaxsiy kompyuterlaming yaratilganligiga tarixan ko‘p vaqt
o‘tmagan boisa-da, birinchi shaxsiy kompyuter 1970-yilda, IBM PC XT-1983, IBM PC-АТ 1985-yilda ishlab chiqarildi. Ular ko‘p sohalarga, jumladan, to‘qimachilik sanoatiga ham keng tatbiq etildi.
Murakkab ko‘p o‘timli yigiruv texnologiyasida barcha ma shinalari shaxsiy kompyuterlar bilan jihozlangan dunyoda mash- hur Shveysariyaning «Reiter» firmasida yaratilgan avtomatik tizimi ilk bor respublikamizda 1994-yilda «Buxoroteks» HJda o'rnatildi.
«Buxoroteks» HJda «Reiter» firmasi jihozlari nafaqat 0 ‘zbe- kistonda, balki butun sobiq Ittifoq tarkibidagi mustaqil davlatlarda birinchi bor o‘matildi.
«Reiter» firmasi avtomatik yigiruv tizimining o'rnatilishi korxonada yuqori sifatli dunyo andozalari talablariga javob bera- digan mahsulot ishlab chiqarish bilan birga, 0 ‘zbekiston to‘qi- machilarining ilg‘or texnologiyani joriy etish maktabi vazifasini ham bajarmoqda.
Avtomatik «Reiter» yigiruv komplekti tarkibida «Unifloc» A l/2 — 2000 rusumli toytitgichi, В 3/4 R(S) ta’minlagich- aralashtirgichi, B4/1 bir silindrli tozalagichi, «Unimix В7/3» aralashtirib tozalovchi mashinasi, «Contimeter D 0/1» tolalar miqdorini o'lchovchi qurilma, ER |x| B5/5 standart tozalovchi ma shinasi, tarash mashinasining avtomat ta’minlovchi «Acrofeed-U» tizimi, C-4 tarash mashinasi, SBS2 piltalash mashinasi, «Flyer Fl/1» piliklagichi, G 5/11 halqali yigiruv va bir tizimda ishlovchi
«Autoconer» qayta o‘rash avtomatlari mavjud. Bu tarkibdagi barcha mashina va qurilmalar shaxsiy kompyuterlar bilan jihoz langan hamda jarayonlar avtomatik boshqariladi.
G5/11 halqali yigiruv mashinasida, dastlab yigirilgan ip o‘ralgan naychalar toiganda, ularni bo‘sh naychalar bilan al mashtirish to‘liq avtomatlashtirilgan. Bu vazifani «Robodoff» mashinasi 1—1,5 min.gacha vaqtda bajaradi. Naychalami almash tirish va mashinani harakatga keltirish mustaqil tarzda bajariladi. Toigan naychalarni yigiruv mashinasidan qayta o'rash avto- matiga va bo‘shagan naychalarni avtomatdan yigiruv mashinasiga keltirishni ham Servotrali tizimi avtomatik tarzda bajaradi. Cho‘zish asboblari pnevmatik yuklamali bo‘lib, mashina 10 mm.dan ko‘p- roq to‘xtagan paytda cho‘zuvchi valiklar orasidagi bosim kamay- tiriladi.
Mashinaning avtomatik tizimlari mikroprotsessorlar yorda mida boshqariladi.
«Autoconer» qayta o'rash avtomati boshqa firmaning «Reiter» yigiruv avtomatik tizimidagi yagona uskunasidir. Bu qayta o‘rash avtomatlari Germaniyaning «Shlyafgorst» firmasida ishlab chiqarilgan. Unda uzilgan iplar uchun ulash, bo‘shagan nay chalami toiasi bilan almashtirish va toigan bobinalami bo‘sh bobina bilan almashtirish avtomatik tarzda bajariladi. Avtomatda ip uchlarini tugunsiz usulda ulash natijasida yuqori sifatli yarim- mahsulot ishlab chiqarish ta’minlanadi. Qayta o‘rashda yigirilgan ipning notekisligini nazorat etishda elektron nazorat asbobidan foydalanish ham ipni keyingi o‘timlarda qayta ishlaydi, ularning uzilish ehtimolini ancha kamaytiradi.
«Autoconer» avtomatining yigiruv mashinasi bilan bir tizim da muvofiq ishlashini ta’minlashda yana bir muammo o‘z yechi- mini topgan. Qayta o‘rash jarayonida ayrim naychalarda bir necha o‘ramlar qolib ketadi. Bu tizimda naychalami yigiruv mashinasiga uzatishdan awal maxsus nazoratdan o ‘tkazilib, qoldiq o‘ram- lardan tozalanadi.
«Buxoroteks» HJda o'rnatilgan «Reiter» firmasi avtomatik yigiruv tizim ining quvvati katta b o im asa ham unda ishlab chiqarilgan, yigirilgan ip sifati bo'yicha dunyo bozori talabiga to iiq javob beradi va ishlab chiqarilgan ipning deyarli 100 % i eksport qilinadi.
Qayta o‘rash avtomatlarida zamonaviy axborot- kommunikatsion texnologiyalari
Zamonaviy o'rash avtomatlari maxsus kompyuter tizimlari bilan ta’minlangan boiib, qayta o'rash jarayonini tekshiradi va avtomat tarzda sifatU mahsulot tayyorlash bo'yicha axborot bilan ta’minlaydi. «Shlyafgorst» firmasining Avtokoner tipidagi o'rash avtomatida INFORMATOR tizimi m aium otlam i yig'ish va qayd qilish elektron tizimi hisoblanadi (18.1-rasm).
INFORM ATOR tizimi quyidagi afzalliklarga ega:
grafik interfeysli katta displey va sensor ekrani yordamida kiritish tizimi (Touch Screen)
IN F O R M A T O R da ip to zalag ich n i boshqarishning integratsion tizimi. Sensor ekranida oddiy harakat bilan firma emblemasini tasvirlab, mashinani va ip tozalagichni boshqarishni bogiash mumkin.
Bunday konsepsiya tufayli keyinchalik avtomat va ip tozala- gichni boshqarishni markazlashtirish, unifikatsiyalashtirish va soddalashtirishga erishiladi.
Yozuv va o ‘qish qurilmasi b o ‘lgan PC- kartada turli axborotlar yozilgan bo‘lishi mumkin. 0 ‘qish qurilmasi yordamida PC- karta informatorga «Avtokoner» ishlashi uchun zarur partiyadagi parametrlar va barcha dastur ta’minotlarini qulay tarzda va markazlashgan holda kiritish mumkin.
Hisobotlar termoprinterga chiqariladi. «Ethernet» inter- feysi informator va tashqi hisoblash tizimi o‘rtasida ma’lu- motlarni almashtirish uchun standartlashtirilgan m a’lumot- larni ikkala yo'nalishda uzatadi. Tanlangan funksiya va uning mazmuni grafik tarzida taqdim etilishi mashinani boshqarishni soddalashtiradi. Ishlab chiqarish guruh tarkibidagi bitta o‘rash moslamadan bir qancha seksiyalargacha barcha m a’lumot- larni jamlangan holda informatordan oladilar. Bular qatoriga o‘ram diametri, qayta o‘rash tezligi splayserning ishlash para- metrlari kiradi.
Taranglovchi qurilma va ipning tarangligini rostlash uchun barcha ma’lumotlar ham markazlashgan holda informatorda amalga oshiriladi. Shu tufayli barcha o‘rash qismlari bir xil sozlanishi kafolatlanadi. Yana bitta muhim yangiligi shundan iboratki, talab etilgan kattalikni markazlashgan informator siyraklashtirish imkoniyatiga ega. Informator ipni qayta o‘rash jarayonida barcha ma’lumotlami qayd qiladi va qayta ishlaydi. Har
2 sekundda o‘rash joyiga berilayotgan ma’lumotlar aniqligini ta’minlaydi.
Mashinaning o‘zida oldindan aniqlangan kamchiliklar yetarliligi, ip tozalash elektron qurilmasi to‘g‘ri ishlayotganligi va o‘rashning ayrim joylarida doimiy o ‘zgarishlar ro‘y berma- yotganligi aniqlanadi.
Ish smenasi bayonnomasidagi muhim ma’lumotlar:
GFF — o‘rash joyida FIK, % da
RT — qayta о‘rash vaqti
CC — tozalash soni
KN — ulangan iplar soni
CY — umumiy yoqishlar soni
RL — qizil lampochkalar soni
|
| |
