|
1- laboratoriya ishi texnik voltmetrlarni qiyoslash ishdan maqsad
|
| bet | 5/5 | | Sana | 02.12.2023 | | Hajmi | 431,73 Kb. | | #109846 |
Bog'liq 1-lab metrologiya Safarboyev Rahimbek, 1-tema Komp.Arxitekturasi, Sandug\'ash-WPS Office, qMU, 5120100 Каракалпак тили панлер дизими (3), 166666666, Ólshew ásbaplarınan Beletler 2022 j Taza, Ешбаева Н2, 1111111111 (3), Qoraqalpoq davlat unversiteti Yuridik fakultet 104 (2), TOY STOLL, 1, 1515151111441444, АРЗА, Tuproq geografiyasidan mustaqil ishi. ABDULLAYEVA INOBATIshni bajarish tartibi
1. Sxemani yig‘ish (1.6-rasm) va uni o‘qituvchiga tekshirishga topshirish kerak.
2. 1.1-jadvalda so‘ralgan ma’lumotlarni o‘lchash asbobida ko‘rsatilgan ko‘rinishda to‘ldirish kerak.
a)
b)
1.6-rasm.Voltmetr birikmalari (a) va voltmetrni
tekshirishning prinsipial sxemasi (b).
1.1-jadval
Qiyoslanayotgan o‘lchov voltmetri uchun ma’lumotlar
№
|
Nomla- nishi
|
turi
|
O‘lchov asbobi- ni tizimi
|
O‘lchash chegarasi
|
Bo‘lim bahosi
|
Aniq-lik sinfi
|
Zavod
raqami
|
Namunaviy asbob
|
|
|
|
|
|
|
|
Qiyoslana-yotgan o‘lchov asbobi
|
|
|
|
|
|
|
|
3. 1.7-rasmda keltirilgan laboratoriya ishini umumiy ko‘rinishi keltirilgan.
4. Asboblar milini aniq 0 da turganini tekshirish, agar turmagan bo‘lsa, korrektor yordamida ularni nol xolatga keltirish kerak.
5. Tok manbaiga ulash, quvvatni muvofiqlashtiruvchi - regulyator yordamida kuchlanishni 0 dan boshlab shunday ko‘paytirish lozimki, sinalayotgan asbobni mili ketma-ket ravishda shkalani xar bir bo‘inmasida to‘xtab-to‘xtab borsin. Kuchlanish kattaligini shkalani oxirgi bo‘linmasiga etkazgan xolda, uni xudda o‘sha nuqtalarda to‘xtatish bilan, moyilikda kamaytirib borish asosida o‘lchash asbobi tekshiriladi.
1.7-rasm. Voltmetrni tekshirish bo‘yicha laboratoriya
ishini umumiy ko‘rinishi
6. Ikkala (namunaviy va ishchi) voltmetrlarning asosiy ko‘rsatkichlarini 1.1-jadvalga yozish lozim. O‘lchash natijalarini 1.2-jadvalga yozib borish kerak.
7. Absolyut, nisbiy va keltirilgan xatoliklar olingan natijalar asosida hisoblab chiqing hamda o‘lchash asbobi uchun tuzatma qiymatlarini aniqlang.
8. Qiyoslanayotgan voltmetrni yaroqliligi haqida xulosa chiqarish kerak.
9. Olingan ma’lumotlar bo‘yicha, qiyoslanayotgan o‘lchov asbob ko‘rsatkichlariga bog‘liq xolda, tuzatmaning kuchlanishga bog‘liqlik grafigini chizing.
1.2-jadval
№
Pt.r
|
O‘lchangan qiymatlar
|
Hisoblab chiqarilgan qiymatlar
|
namunaviy
voltmetr-ning ko‘rsat-kichi, Vnom
|
Oshib borishdagi qiymat
Voshib
|
Kamayib borish-dagi qiymat,
Vkam
|
O‘rta-cha qiy-mati,
Vo‘r.
|
absolyut xatolik,
ΔVabs.
|
Nisbiy
xatolik
E, %
|
Kelti-
rilgan
xatolik
γ , %
|
Tuzatma
|
1.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Olingan natijalarga ishlov berish
1. Voltmetrning oshib borishdagi va kamayib borishdagi olingan natijalarning o‘rtacha arifmetik qiymati:
2. Voltmetrni absolyut xatoliklari :
U1=Ux– U01; U11=Ux- U011; Uo‘r = Ux– U0o‘r.
3. Voltmetrni nisbiy xatoliklari:
; ;
4. Voltmetrni keltirilgan xatoligi:
; ; ;
bunda, Umax — o‘lchash asbobini maksimal o‘lchash chegarasi.
Eksperimental ma’lumotlarni taxlil qilish asosida o‘lchash asbobini foydalanishga yaroqliligi keltirib chiqariladi. Agar voltmetrni hisoblab chiqilgan, keltirilgan xatoligini maksimal qiymati o‘lchash asbobida ko‘rsatilgan aniqlik sinfidan pastroq bo‘lsa, unda o‘lchash asbobini ko‘rsatkichi to‘g‘ri deb topiladi va u keyingi foydalanishlar uchun yaroqli deb hisoblanadi. Keltirilgan xatolikni qiymati ko‘rsatilgan aniqlik sinfiga taqqoslanganda katta bo‘lsa, unda bunday asbob foydalanish uchun yaroqsiz deb hisoblanadi.
5. Voltmetr uchun tuzatma:
U = Ux-U0.
6. Voltmetrning qarshiligi:
.
Mustaqil tayyorlanish uchun savollar
1. O‘lchash asbobi bitta bo‘linmalarini bahosi qanday aniqlanadi ?
2. O‘lchash asbobi aniqligining sinfi nimani ko‘rsatadi?
3. Tuzatma deb nimaga aytiladi?
4. Absolyut, nisbiy va keltirilgan xatolik deb nimaga aytiladi?
5.Tekshirilayotgan o‘lchash asbobini yaroqliligi qanday aniqlanadi?
|
| |
