|
1. 1-§. Algoritmlar va dasturlashning asosiy tushunchalari
|
| bet | 4/10 | | Sana | 10.12.2023 | | Hajmi | 116.18 Kb. | | #115260 |
Bog'liq I BOB 95826, Amaliy 3, 5-MAVZU-1, 1 ot, pisa-xalqaro-dasturida-matematik-savodxonlik, Najim aka, 3.7 ASOSIY VOSITALARNI INVENTARIZATSIYA QILISH HISOBI, statistika fani kitobi, Qurbonboyeva Qunduzxon Komiljon qizi, atv va ra, atv maruza 14, 3-ma\'ruza, C#, 5-лаборотория, 8-лабороторияChiziqli algoritmlar. Barcha ko'rsatmalari ketma-ket joylashish tartibida bajarib boriladigan algoritmlar chiziqli algoritmlar deyiladi. «Choy damlash», doira yuzini hisoblash algoritmlari chiziqli algoritm- larga misol bo'ladi. Lekin hayotimizdagi juda ko'p jarayonlar shartlar asosida boshqariladi.
Tarmoqlanuvchi algoritmlar. Shartga muvofiq bajariladigan ko'rsatmalar ishtirok etgan algoritmlar tarmoqlanuvchi algoritmlar deb ataladi. Algoritmlarning bu turi hayotimizda har kuni va har qadamda uchraydi. Eshikdan chiqishimiz eshik ochiq yoki yopiqligiga, ovqat- lanishimiz qornimiz och yoki to'qligiga yoki taomning turiga, ko'chaga kiyinib chiqishimiz ob-havoga, biror joyga borish uchun transport vositasini tanlashimiz to'lash imkonimiz bo'lgan pulga bog'liqdir.
Demak, tarmoqlanuvchi algoritmlar chiziqli algoritmlardan tanlanish imkoniyati bilan farqlanar ekan. Avvalgi darslardagi kvadrat tenglamani yechish, ikki sonning EKUBini topish algoritmlari tarmoqlanuvchi algoritmlarga misol bo'ladi.
Takrorlanuvchi (siklik) algoritmlar. Masalalarni tahlil etish jarayonida algoritmdagi ba'zi ko'rsatmalar takroran bajarilishini kuzatish mumkin.
Masalan, eng katta kvadratlar kesib olish masalasi (4-dars 5-misol), Evklid algoritmi (5-dars 2-misol). Hayotimizda ham juda ko'p jarayonlar takrorlanadi.
Masalan, darslarning har hafta takrorlanishi, har kuni nonushta qilish
yoki maktabga borish va hokazo. Ko'rsatmalari takroriy bajariladigan algoritmlar takrorlanuvchi algoritmlar deb ataladi.
Takrorlanuvchi algoritmlar «I := I + 1», «S := S + I» yoki «Р := P * I» ko'rinishidagi ko'rsatmalarning ishtiroki bilan ajralib turadi (* — ko'paytirish amali). Bunday ko'rsatmalarning mazmunini tushunish uchun takrorlanishning bir nechta qadamini ko'rib chiqish lozim.
Odatda, yig'indi uchun boshlang'ich qiymat (inglizchadan SUM, ya'ni yig'indi ma'noli so'zning bosh harfi) S: = 0 va ko'paytma uchun (inglizchadan PRODUCT, ya'ni ko'paytma ma'noli so'zning bosh harfi) P: = 1 deb olinadi, chunki bu qiymatlar, ya'ni 0 va 1 lar, mos ravishda, yig'indi va ko'paytmaning natijasiga ta'sir etmaydi:
1-qadam: I := 1 bo'lsin, u holda S:=S + I = 0+1 = 1, P:=P*I= 1*1 = 1;
2-qadam: I := I + 1 = 1 + 1 = 2, S := S + I = 1 + 2 = 3, P :=P*I=1*2 = 2;
3-qadam: I := I + 1 = 2 + 1 = 3, S := S + I = 3 + 3 = б, P :=P*I = 2*3 = 6;
4-qadam: I := I + 1 = 3 + 1 = 4, S := S + I = б + 4 = 10, P :=P*I = 6*4 = 24.
Mustahkamlash :
2-mashq. Agar a>2 bo'lsa, u holda x:=2*a+a*a va 4-bandga o'tilsin, aks holda 3-bandga o'tilsin;
3-mashq. x:=9-a*x; 4) natija x yozilsin; 5) tugallansin.
1) x:=l;
2)agar x > 2 bo'lsa, u holda x:=x+ll va 4-bandga o'tilsin, aks holda 3-bandga o'tilsin;
3)x:=x*x-4; 4) natija x yozilsin; 5) tugallansin.
1) a:=15;
2) b:= a;
3)agar a > b bo'lsa, u holda a:=a-b va 5-bandga o'tilsin, aks holda 4-bandga o'tilsin;
4)a:=a+b; 5) natija a, b yozilsin;6) tugallansin.
|
| |
