Hozirgi vaqtda kompyuterni ishlatishning asosiy
maqsadlari axborot xizmat
ko’rsatish va boshqarish, ya’ni axborot-hisoblash masalalarini yechish hisoblanadi.
Shuning uchun yuqori ish unumdorligini zamonaviy kompyuterlar ma’lumotlarga
ishlov berish masalalarini birgalikda yechish uchun tashkil etilgan bir yoki bir necha
kompyuterlar, ularning dasturiy ta’minoti va tashqi qurilmalari birligidan iborat
bo’lgan hisoblash tizim sanaladi (Multi Processor Systems – ko’p
prosessorli
tizimlar).
Hisoblash tizimlari foydalanuvchi yechadigan masalaning xarakteriga bog’liq
ravishda majmualashtirilishi (komplektlashtirilishi) mumkin.
Bir jinsli hisoblash tizimlari bir turdagi kompyuterlar yoki prosessorlar asosida
quriladi, standart dasturiy vositalar to’plamini, namunaviy uyg’unlashtirish
protokollarini ishlatadi, sodda arxitekturaga ega.
Bir jinsli bo’lmagan hisoblash tizimlari turli texnik va funksional
xarakteristikalari, turli ko’rinishlardagi arxitektura o’z tarkibiga har xil turlardagi
kompyuterni yoki prosessorlarni oladi.
Markazlashtirilgan boshqarishli hisoblash tizimlari hududiy yo’naltirilgan
bo’lib, ularning komponentlari bir – birlaridan bevosita yaqinda joylashadi.
Markazlashtirilmagan hisoblash tizimlari hududiy taqsimlangan bo’lib,
ularning
komponentlari sezilarli masofalarda joylashadi va hisoblash tarmoqlarini tashkil
etadi.
Hisoblash quvvati nuqtai nazaridan zamonaviy kompyuterlarni 4 ta toifaga
bo’lish mumkin:
−
OXQ hajmi o’nlab va yuzlab Mbayt bo’lgan, 32-64 bit razryadli 100-1000
MGs takt chastotali shaxsiy kompyuterlar;
−
10-100
MIPS ish unumdorligiga, bir necha prosesorlarga, 128-2048 Mbayt
OXQ hajmga, 32-128 bit razradlilikka ega bo’lgan boshqarish va nazorat qilish
tizimlardagi mini-kompyuterlar;
−
100 MIPS dan yuqori ish unumdorligiga, 10 Gbaytgacha OHQ hajmga, 64-128
bit razryadga, ko’p foydalanuvchili ishlov berish ish tartibiga ega bo’lgan katta
EHM lar (mainframe);
−
100 GFLOPS ish unumdorligiga, ko’plab prosessorlarga, 10 Gbaytgacha OXQ
hajmga va 64-128 bit razryadga ega bo’lgan super kompyuterlar.
Kompyuterlarning umumlashtirilgan
arxitekturasi prosessor, xotira, tashqi
qurilmalar komponentlardan tarkib topgan klassik variantdagi strukturadan iborat.
