Oddiy masshtablar
Bu yerda ikki xil masshtab mavjud bo‟lib, bular oddiy va diagonal masshtablardir.
Oddiy
masshtab sodda masshtablar uchun qo‟llanilgan bo‟lib bir necha turlarga bo‟linmaydi.
Har qanday masshtabni qurishda, birinchi navbatda masshtab uzunligini tanlash kerak. Unda
aniq uzunlik chizmadagi eng katta uzunlikdan ancha uzunroq bo‟ladi. 1.1-chizmada 20 mm = 100 mm
bo‟lgan juda oddiy masshtab ko‟rsatilgan.
1.1-chizma. Oddiy masshtab 20 mm = 100 mm yoki 1 mm = 5 mm
Eng katta haqiqiy o‟lcham 500 mm, shu sababli masshtabning umumiy uzunligi 500/5
mm yoki
100 mm. Birinchi 100 mm qismi teng 10 bo‟lakka bo‟linadi va har bir bo‟lak 10 mm dan qilib
belgilanadi. Bu bulinishlar har bir bo‟lakning nimani bildirishini ko‟rsatib beradi.
Siz ishlatayotgan masshtab uchun bir xil standartdagi chizma asboblaridan
foydalanishingiz
kerak. Ularni qo‟llashdan oldin, ularni sizga kerak bo‟lgan o‟lchov sistemasida ekanligiga ishonch hosil
qilishingiz kerak.
1.2-chizmada boshqa bir oddiy masshtab ko‟rsatilgan. Chizmadagi masshtab haqiqiy
o‟lchamiga nisbatan uch marta katta chizilgan chizmalarda qo‟llaniladi.
30 mm = 10
mm oddiy masshtab tuzishda, 50 mm uzunlik 1 mm deb o‟qiladi (1.2-chizma).
Uzunlik masshtabi = 30 × 5 = 150 mm
Birinchi bo‟linma 5 × 10
mm uzunlikda
Ikkinchi bo‟linma 10 × 1 mm uzunlikda
