|
XX-XXI asrda O‘zbеkiston Rеspublikasini ijtimoiy-madaniy coxadagi modеrnizatsiyasi
|
| bet | 18/19 | | Sana | 04.12.2023 | | Hajmi | 70,17 Kb. | | #111151 |
Bog'liq 1. Axborot,ma`lumotga nisbatan kuch,biznes va bilim sifatida qar-fayllar.org51.XX-XXI asrda O‘zbеkiston Rеspublikasini ijtimoiy-madaniy coxadagi modеrnizatsiyasi. Mediata'lim va madaniyatlararo kommunikatsiya sohalari bog'liqligini quyidagicha izohlash mumkin:
1. Mediata'lim va madaniyatlararo muloqot tushunchalari doimo yondash keladi. Xalqaro media axboriy savodxonlik va madaniyatlararo muloqot universiteti tarmog'i bunga misoldir.
2. Mediata'lim bo'yicha Gryunvald Deklaratsiyasida "Axborot vositalarining muqarrar kuchini muhokama qilish yoki ma'qullash o'rniga biz uning hayotning barcha jabhalariga jiddiy ta'sir ko'rsatishi va singib borishini mavjud fakt sifatida tan olishimiz, shuningdek, ularning zamonaviy madaniyatning ajralmas elementi sifatidagi ahamiyatini hisobga olishimiz zarur.Siyosiy va ta'limiy dasturlar shuni tan olishi kerakki, fuqarolar tomonidan kommunikatsiya hodisasini tanqidiy anglashga ko'maklashish ularning majburiyatini tashkil etadi... mediata'lim bo'yicha dalillar ongli fuqarolikni tayyorlash vositasi sifatida hozir muayyan ikkilanishlarga sabab bo'lsa, eng yaqin kelajakda, kommunikatsion texnologiyalarda sakrash ro'y bergach, ushbu dalillar muqarrar bo'lib qoladi"[Muratova: 2019, 112], deyiladi.
3. Eng muhimi, mediasavodxonlik dinlararo bag'rikenglik, madaniyatlararo hamjihatlik, tenglik, ijtimoiy integratsiya, moslashuvchanlik, tinchlik va barqaror rivojlanishni o'z asosiy komponenti sifatida namoyon etadi.
Mediata'limdan ko'zlangan asosiy maqsad mediasavodxonlikni shakllantirishdir. Boisi savodxonlikning aynan shu turi insonga axboriy maydonda televideniye, radio, video, kinematograf, matbuot, internet, mediamadaniyatning tilini tushunishga,axborotlarni tahlil etish yo'li bilan qabul etishga, axborotlardan faol foydalanishga yordam beradi. Mediasavodxon odam sotsiomadaniy, siyosiy konteksdagi medianing faoliyatini tahlil etish, baho berish qobiliyatga ega bo'ladi.
52. Mеdia madaniyat davlat va jamiyat katalizatori sifatida. Hammamizga ayon bo‗lishi kеrakki, ―axborot asri‖ dеb nom olgan XXI asrda hеch qaysi davlat yoki jamiyat o‗zini tеmir dеvor bilan o‗rab yashay olmaydi... Yaxshi bilamiz, xalqimiz oqko‗ngil, sodda va ishonuvchan. Matbuotda bosilgan, tеlеvidеniyеdan, radiodan aytilgan gaplarga ishonch bilan qaraydi. Chеtdan turib bizga qarshi ish olib borayotgan informatsion markazlar ham shundan foydalanib qolishga urinadi.Bugungi kunga kelib keng jamoatchilikning qiziqishiga sabab bo‗layotgan, ba‘zi o‗rinlarda tashvishga solayotgan; inson ruhiyati, jamiyatdagi ijtimoiy siyosiy o‗zgarishlarga o‗zini yetarlicha ta‘sirini ko‗rsatayotgan ijtimoiy tarmoqlarning shakllanishi, ayni paytda dunyo miqyosida ommalashuvi, hozirgi tarmoqlar faoliyatining mavqeyi, shuningdek, ijtimoiy tarmoqlarning an‘anaviy jurnalistikaga o‗tkazayotgan ta‘siri alohida tadqiq qilishni talab etadigan masalalardandir. Sivilizatsiya natijasida insonlar o‗zlarini axborotga bo‗lgan ehtiyojlarini qondirish maqsadida turli xil kashfiyotlarni amalga oshirdi. Insoniyat tarixida professional jurnalistika paydo bo‗lgach, ommaviy axborot vositalarining bir qator turlari, dastlab matbuot, so‘ng radio va televideniye shakllandi. Taraqqiyotning eng so‗nggi bosqichida internet ham jurnalistikaga kirib keldi. Endilikda odamlar internet jurnalistikasi, xususan, elektron nashrlar turli xil sohalarga oid onlayn veb-sahifalar.Hammamizga ayon bo‗lishi kеrakki, ―axborot asri‖ dеb nom olgan XXI asrda hеch qaysi davlat yoki jamiyat o‗zini tеmir dеvor bilan o‗rab yashay olmaydi... Yaxshi bilamiz, xalqimiz oqko‗ngil, sodda va ishonuvchan. Matbuotda bosilgan, tеlеvidеniyеdan, radiodan aytilgan gaplarga ishonch bilan qaraydi. Chеtdan turib bizga qarshi ish olib borayotgan informatsion markazlar ham shundan foydalanib qolishga urinadimavzusining dolzarbligi. Bugungikungakelib keng jamoatchilikning qiziqishiga sabab bo‗layotgan, ba‘zi o‗rinlarda tashvishga solayotgan; inson ruhiyati, jamiyatdagi ijtimoiy siyosiy o‗zgarishlarga o‗zini yetarlicha ta‘sirini ko‗rsatayotgan ijtimoiy tarmoqlarning shakllanishi, ayni paytda dunyo miqyosida ommalashuvi, hozirgi tarmoqlar faoliyatining mavqeyi, shuningdek, ijtimoiy tarmoqlarning an‘anaviy jurnalistikaga o‗tkazayotgan ta‘siri alohida tadqiq qilishni talab etadigan masalalardandir. Sivilizatsiya natijasida insonlar o‗zlarini axborotga bo‗lgan ehtiyojlarini qondirish maqsadida turli xil kashfiyotlarni amalga oshirdi. Insoniyat tarixida professional jurnalistika paydo bo‗lgach, ommaviy axborot vositalarining bir qator turlari, dastlab matbuot, so‘ng radio va televideniye shakllandi. Taraqqiyotning eng so‗nggi bosqichida internet ham jurnalistikaga kirib keldi. Endilikda odamlar internet jurnalistikasi, xususan, elektron nashrlar turli xil sohalarga oid onlayn veb-sahifalar vositasida iloji boricha tezroq informatsiya olish va uni yetkazib bera olish imkoniyatiga ega bo‗lishdi. Lekin taraqqiyot bir joyda to‗xtab qolmaydi. Internetnitexnik imkoniyatidan foydalanib insonlarni muloqotga bo‗lgan ehtiyoji hisobiga ―Ijtimoiy tarmoqlar‖ deb ataluvchi yangi bir soha, yo‗nalish shakllandi. Dastlab shunchaki kim bilandir muloqot qilish uchun xizmat qilgan ijtimoiy tarmoqlar bugungi kunga kelib jamiyat hayotida yuz berayotgan ijtimoiy-siyosiy o‗zgarishlarga o‗zining ilg‗or fikrlari bilan munosabat bildiruvchilar insonlar uchun tengsiz bir vositaga aylanishga ulgurdi. Bugun ijtmoiy tarmoqlar nafaqat faol fikrli yoshlarni asosiy vaqtini o‗tkazuvchi joyga, balki ta‘bir joiz bo‗lsa, ommaviy axborot vositalarining o‗rnini bosa oluvchi vositaga aylandi. Endi odamlar biror-bir voqea-hodisa sodir bo‗lsa, ushbu xabarni ijtimoiy tarmoqlar orqali an‘anaviy OAV da e‘lon qilinmasidan oldin xabardor bo‗lishga ulgurmoqda. Chunki internetni, xususan, Ijtimoiy tarmoqlarni har qanday sharoitda ham ishlata olish imkoniyati mavjud. Shu boisdan voqea joyidan to‗g‗ridan to‗g‗ri reportaj berish uchun yoningizda hech bo‗lmasa internetga bog‗lana oladigan mobil telefoningiz bo‗lsa kifoya. Chunki ijtimoiy tarmoqlarda an‘anaviy OAV dagi foto, video, audio, matn, grafika kabi imkoniyatlar mavjud. XXI asrda ma‘naviy, mafkuraviy va axborot omillarining ta‘sir kuchi moddiy va moliyaviy resurslarga nisbatan ko‗proq ko‗zga tashlanmoqda. Ushbu jarayonda shu paytgacha asosiy rolni OAV bajargan bo‗lsa, bugun bu vazifani Ijtimoiy tamoqlar to‗laqonli ravishda bajarib kelmoqda. Albatta, Ijtimoiy tarmoqlarning bunday imkoniyatlari insonyatga holis xizmatqilishi uchun yaratilgan. Lekin bugun ba‘zi o‗rinlarda Ijtimoiy tarmoqlar turli xil kuchlarning g‗arazli maqsadlarini amalga oshirishda ham foydalanmoqda. Chunki bugun butun dunyo bo‗yicha ijtimoiy tarmoqlardan foydalanuvchilar soni dunyo aholisining oltidan bir qismiga, lekin butun internet foydalanuvchilarining yarmidan ko‗piga to‗g‗ri kelmoqda
|
| |
