o’tkazgich elektrostatik maydonga kiritilsa, kuchlanganlik chiziqlari uziladi. Ular
o’tkazgichga berilgan zaryad potensialga to’g’ri proporsionaldir, ya’ni
q
Agar
proporsionallik tenglikka o’tsak, u holda
C
q
. Bunda C- yakkalangan
o’tkazgich elektr sig’imi deyiladi. (12) dan
q
C
(1.50) (1Kl/1V) = farada (f)
f – deb unga 1 Kl zaryad berilganda potensial 1 V ga o`zgaradigan
o’tkazgich sig’imiga aytiladi. Yer shari sig’imi
mkf
R
C
700
4
0
Sig’imni
oshirish uchun kondensatorlar ishlatiladi.
d
S
С
0
(1.51)
Moddalarning elektr xossalari: o’tkazgichlar va yarim o’tkazgichlar,
dielektriklar, dielektrik kirituvchanlik.
Dielektrik ham boshqa moddalar kabi atom va
malekulalardan tashkil
topgan. Musbat va manfiy zaryadlar teng bo’lgani uchun malekula neytraldir.
T.Agar musbat va manfiy zaryadlar og’irlik markazlari tashqi maydon
bo’lmaganda ustma-ust tushsa bunday malekulalardan tashkil topgan dielektrikka
qutbsiz dielektriklar deyiladi. Masalan: N
2
, H
2,
O
2
, CO
2
, CH
4
. Tashqi maydon
ta’sirida manfiy va musbat zaryadlar turli tomonlarga siljishi natijasida dielektrik
dipol momentiga ega bo’ladi va qutblanadi. T.Agar tashqi maydon bo’lmagan
holda ham dipol momentiga ega bo’lsa, bunday dielektrikka qutbli dielektriklar
deyiladi. Masalan: H
2
O, NH
3
, SO
2
, CO
3.
Tashqi maydon ta’sirida dipol momentlari
bir yo’nalishda joylashishga harakat qiladi.
Tashqi maydon ta’sirida dipollarning maydon yo’nalishi bo’yicha
joylashuvi yoki yo’nalgan dipol momentlarining hosil bo’lish hodisasiga
dielektrikning qutblanishi deyiladi.
Qutblanuvchanlik