1.Bir gen bir belgiga, ikkinchi gen ikkinchi belgini rivojlanishiga ta’sir ko‘rsatadi.
2.Ikki yoki uch gen birgalikda bir belgini rivojlanishigata’sir qiladi.
3.Bir gen ayni vaqtning o‘zida bir qancha belgilarning rivojlanishiga ta’sir qilishi mumkin.
19.Komplementarlik va epistaz ta’sir qonuniyatlari tahlili.
Komplement va epistaz - bu ikkita genetik o'zaro ta'sir. Qo'shimcha qilib aytganda, har xil homozigotli retsessiv mutatsiyaga ega bo'lgan ikkita shtamm va bir xil mutant fenotip juftlashganida yovvoyi fenotipli nasl beradi. Epistazda ba'zi genlar boshqa genlarning ifodasini xuddi shu tarzda niqoblaydilar, xuddi dominant allel o'zining retsessiv analogini ifodalaydi.
Komplementlarning o'zaro ta'siri deganda gomozigotli retsessiv mutatsiyaga ega bo'lgan, bir xil fenotipni ishlab chiqaruvchi, lekin bir genda yashamaydigan ikki xil shtammlar o'rtasidagi munosabatlar tushuniladi. Bu shtammlar bir-biri bilan kesishganda, ba'zi nasllar yovvoyi tipdagi fenotipning tiklanishini ko'rsatadi. Shuning uchun bu hodisa "genetik komplementatsiya" deb nomlanadi. Komplementatsiya, asosan, agar mutatsiyalar turli genlarda bo'lsa (kompensatsiyaning intergenik o'zaro ta'siri) sodir bo'ladi. Agar bu ikkita mutatsiya bir xil genning alohida joylarida bo'lsa (intragenik komplementatsiyaning o'zaro ta'siri) sodir bo'lishi mumkin. Ammo ta'sir odatda intergenik komplementatsiyaga qaraganda kuchsizroqdir
amerikalik genetik Edvard B. Lyuis tomonidan ishlab chiqilgan. Bu test yordamida ikkita shtammdagi mutatsiyalar har xil genlarda bo'lishini aniqlash uchun foydalanish mumkin, chunki mutatsiyalar bir xil genning alohida joylarida bo'lsa, komplementatsiya odatda kuchsizroq sodir bo'ladi yoki umuman bo'lmaydi. Drosofilaning ko'z rangi komplement testini namoyish qilish uchun yaxshi model.
Epistaz nima?
Epistaz - bu bir genning allellari boshqa genlarning allellarining fenotipini yashiradigan genetik o'zaro ta'sir. Epistatik o'zaro ta'sirlarning asosan ikki turi mavjud: retsessiv va dominant. Retsessiv epistazda bitta genning retsessiv allelasi ikkinchi genning ikkala allelining ta'sirini yashiradi. Boshqa tomondan, dominant epistazda bitta genning dominant allelasi ikkinchi genning ikkala allelining ta'sirini yashiradi.
20.Genlarning polimer ta’sirining seleksiyada ishlatilishi
Mendel, Morganlarning irsiyat qonunlariga ko‘ra bir belgi bir gen ta’sirida rivojlanadi. Bunday holat bilan sizlar monod u ragay, diduragay va genlarning birikkan holda irsiylanishi mavzularida tanishdingiz. Qayd qilingan dalillarga asoslanib har bir organizm genotipi bir-biridan mustaqil bo‘lgan genlar majmuasidan iborat degan xulosaga kelish yaramaydi.
|
