|
Нур ютилишининг асосий қонунлари
|
| bet | 7/21 | | Sana | 24.11.2023 | | Hajmi | 101,62 Kb. | | #104606 |
Bog'liq ANALITIK KIMYO228.Нур ютилишининг асосий қонунлари
(Бугер –Ламберт –Бер қонуни )
Электромагнит тўлқинларнинг эритмада тарқалишдаги асосий хусусиятларидан бири интенсивлик бўлиб, вақт бирлигида майдондан ўтаётган квантлар сонига боғлиқ катталикдир.
Монохроматик нур оқими модда орқали ўтаётганда бу нурнинг бир қисми қайтарилади, бир қисми ютилади ва бир қисми эса эритмадан ўтиб кетади.
Расм 2. Нур оқимининг рангли эритмадан ўтиши.
Ј0 =Jк + Jю + Jў
Кюветалар бир хил бўлганлиги учун қайтган нурнинг миқдори бир хил эканлигини ҳисобга олсак, юқоридаги тенглама соддалашади:
J0 =Jю + Jўт
Ўтказувчи муҳит ютган нурнинг солиштирма миқдори, тушаётган нурнинг интенсивлигига боғлиқ эмас. бир хил қалинликдаги ҳар бир қатлам, эритманинг концентрацияси ўзгармас бўлганда тушаётган монохроматик нурни тенг миқдорда ютади . Бугер (1729) ва Ламберг (1760) ларнинг нур ютилишининг биринчи қонуни .
Бугер-Ламберт қонуни модда концентрацияси ўзгармас бўлганда нурнинг ютилиши, ютувчи қатламнинг қалинлигига боғлиқ эканлигини ифодаласа. Бер қонуни эритма қалинлиги ўзгармас бўлганда нурнинг ютилиши концентрацияга боғлиқлигини ифодалайди.
Иккала қонун бирлаштирилиб Бугер-Ламберт-Бер қонуни деб қабул қилинди ва қуйидаги формула билан ифодаланди Оптик зичлик. 1) Эритманинг оптик зичлиги ютилаётган нурнинг тўлқин узунлиги () га боғлиқ. Тўлқин узунлигига боғлиқлигини ифодалайдиган эгри чизиқ, ютилиш спектри дейилади.
2) Концентрацияга боғлиқ.
Одатда бу боғлиқликни даражаланган график дейилади. Бу графикдан фойдаланиб номаълум, модданинг миқдори топилади.
3) Ютиш қалинлиги (l) боғлиқлиги. Ютиш қалинлигини шундай танлаш керакки, ўлчанаётган оптик зичликлар 0,1-1,0 оралиғида бўлсин. Шу оралиқда хатолик минимал бўлади.Аддитивлик қоидаси: ўзаро кимёвий реакцияга кирмайдиган моддалар аралашмасининг оптик зичлиги қиймати алоҳида моддалар оптик зичликлари йиғиндисига тенг:
|
| |
