Elementar matematik tasavvurlarni (matematikani) rivojlantirish sohasida maktabgacha ta’lim mazmunining asosiy yo‘nalishlari:
son va miqdor haqida, shakl, qiymat va uni aniqlash usullari haqida tasavvurlarni shakllantirish;
makonli-maydon va vaqt yo‘nalishlarini takomillashtirish.
Har bir yo‘nalish bolalar uchun ommabop, konkret bo‘lgan mazmun bilan to‘ldiriladi va ko‘rgazmali asosda atrof-muhitdagi predmetlarning xossalari (qiymati, shakli, miqdori) haqidagi tasavvurlarni shakllantirishga yordam beradi.
Pedagogning harakatlarini quyidagilarga yo‘naltirish lozim:
bolalarning yaratuvchanlik natijador faoliyatiga
kattalar bilan bilishga doir muloqoti uchun shart-sharoitlarni ta’minlashga, bolada paydo bo‘ladigan savollarni muhokama qilishga;
maktabgacha yoshdagi bola uchun qiziqarli va ommabop bo‘lgan hodisalarni kuzatishlarni kolleksiyalashga;
maxsus adabiyotlarni o‘qishga;
tajribalar o‘tkazish, kuzatish va bilishga doir faoliyat jarayonini va natijalarini bola bilan muhokama qilishga.
Bunda elementar matematik tasavvurlarning rivojlanishi ilm-fanga ma’lum bo‘lgan tushunchalar va bog‘liqliklar bola tomonidan mustaqil ravishda kashf qilinadi, bola tomonidan eng muhim qonuniyatlar o‘rnatiladi. Didaktik o‘yinlar, topshiriqlarni birgalikda bajarish o‘qitish jarayonini qiziqarli, ommabop va rivojlantiruvchi o‘qitishga aylantiradi.
Bilish faoliyati bolaning olg‘a siljishdagi individual sur’ati bilan belgilanadi. Bunda didaktik ta’sir ko‘rsatishlarning mazmunini va takrorlanuvchanligini tanlab olishda individual dozirovkaga erishiladi. Kuzatishlar ko‘rsatadiki, maktabgacha yoshda bola uning o‘zi tanlab olgan faoliyat eng katta samaradorlik bilan amalga oshiriladi.
Bu faoliyatning shiori bo‘lib “Menga ayt – men yoddan chiqarib qo‘yaman”, “Ko‘rsat menga – men eslab qolaman”, “Meni qiziqtir – men o‘rganaman” kabilar hisoblanadi.
Istalgan badiiy faoliyatnng eng muhim sifatlaridan biri bo‘lib uning ijodiy xususiyati sanaladi. Bolalar tasavvuriga xos bo‘lgan yorqinlik, engillik va tezkorlikka bog‘liq holda bola o‘z ijodkorlik faoliyatida muvaffaqiyatli echimlarga erishishi mumkin.
| 