1-laboratoriya mashg‘ulot. Amaliy masalalarni kompyuterda yechish. Algoritm, uning xossalari va algoritmlarni tasvirlash usullariga doir misollar. Mashg‘ulotning maqsadi

1 
1-laboratoriya mashg‘ulot. Amaliy masalalarni kompyuterda yechish. 
Algoritm, uning xossalari va algoritmlarni tasvirlash usullariga doir 
misollar. 
Mashg‘ulotning maqsadi. Talabalarga algoritm, algoritm ijrochisi, ijrochini 
ko‘rsatmalari tizimi haqida tushuncha berish va algoritmning asosiy 
xossalarini o‘rgatish. 
Vazifa: 
1. Algoritmning natijaviylik xossasini misollar asosida tushuntiring. 
2. Natijaviylik xossasi bajarilmaydigan ko‘rsatmalar ketma-ketligiga misol 
keltiring. 
3. Algoritmning ommaviylik xossasini misollar asosida tushuntiring. 
4. Evklid algoritmi yordamida bir nechta natija oling. 
5. Algoritmni tasvirlash usullari haqida ma’lumot bering. 
6. Algoritmni so‘zlar orqali ifoda etilishiga hayotiy misollar keltiring. 
7. Algoritmni formulalar orqali ifoda etilishiga fizika fanidan misollar 
keltiring. 
8. Algoritmni jadval ko‘rinishida berilishiga misollar keltiring. 
9. Algoritmni grafik shaklda berilishiga misollar keltiring. 
10. Blok-sxema nima? 
Laboratoriya mashg‘ulotning qisqacha mavzu bayoni 
Inson hayoti davomida katta-yu kichik vazifalar yoki masalalarni hal etishni o‘z 
oldiga maqsad qilib qo‘yadi. Odatda, u o‘z maqsadiga erishishi uchun bajarishi 
lozim bo‘lgan amal yoki ishlarini hayotiy tajribasi yoki o‘zlashtirgan bilimiga 
asoslanib ma’lum bir tartibga keltiradi. Bunga hilma-xil misollar keltirish mumkin. 
1-misol. Eni N metr va bo‘yi M metr bo‘lgan joyni to‘ldirishga 12 
 
25 santimetrli 
(eni 12 santimetr va bo‘yi 25 santimetr) g‘ishtdan necha dona sotib olinishini 
topish kerak bo‘lsin. Hisoblayotgan kishi geometriya fanidan olgan 
bilimiga asoslanib quyidagi ketma-ketlikdagi amallarni bajaradi: 
1) 
joyning yuzasi S
joy
 santimetr o‘lchov birligida topilsin; 
2) 
bir dona g‘ishtning yuzasi S
g‘isht
 santimetr o‘lchov birligida topilsin; 
3) 
g‘ishtlar soni S
son
 joyning yuzasini g‘ishtning yuzasiga nisbati deb 
olinsin. 
Bu amallar ketma-ketligini quyidagi matematik formula bilan ifodalash 
mumkin: 
S
son 
= 
S 
joy 
S
g 'isht 

2 
= N 
100 
M 100 
.
12 25 

3 
Yuqoridagi misolda keltirilgan amallar ketma-ketligi, boshqacha aytganda, 
ko‘rsatmalar yoki buyruqlar ketma-ketligi biror kishi tomonidan bajarilgach, 
ko‘zlangan maqsadga erishiladi. Hayotimizda har kuni va har soatda uchrab 
turadigan turli qoidalar ichida biror zaruriy natijaga erishishga olib keladigan 
amallarni ketma-ket bajarishni talab etadigan qoidalar informatikaning asosiy 
tushunchalaridan biri algoritm so‘zi bilan ifodalanadi. 
Algoritm so‘zi IX asrda yashab (783 - 850) o‘z ilmiy ishlari xazinasi bilan 
dunyoga tanilgan vatandoshimiz buyuk astronom, matematik va geograf Abu 
Abdulloh Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy nomidan kelib chiqqan. Al- 
Xorazmiyning arifmetikaga bag‘ishlangan risolasi XII asrda Ispaniyada lotin tiliga 
tarjima qilingan. Bu tarjimaning XIV asrda ko‘chirilgan yagona qo‘lyozma nusxasi 
Kembrij universitetining kutubxonasida saqlanmoqda. Risola lotin tilida “Dixit