Tashkillashtirishning axborot tizimi umumiylashtirilib integratsiyalanishi lozim.
Ma’lumotlar bazasini rejalashtirish quyidagi boshqaruv standartlarini tashkil etishni o`z
ichiga oladi:
- ma’lumotlarni qay darajada to`planganligi;
- qay darajada alohida formatga ega ekanligi;
- qandaydir kerakli hujjatlarni to`planganligi;
- qay darajada loyihalash va amalga oshirishganligi.
11. Ma’lumotlar bazasi tushunchasi. ↓ (12-savolga qarang)
12. Ma’lumotlar bazasining asosiy tushuncha va terminlari.
Hozirgi kunda inson faoliyatida ma’lumotlar bazasi
(MB) kerakli axborotlarni saqlash va
undan oqilona foydalanishda juda muhim rol o‘ynamoqda. Sababi:
jamiyat
taraqqiyotining qaysi jabhasiga nazar solmaylik o‘zimizga kerakli ma’lumotlarni olish
uchun, albatta, MBga murojaat qilishga majbur bo’lamiz. Ma’lumki,
MB tushunchasi
fanga kirib kelgunga qadar, ma’lumotlardan turli ko’rinishda foydalanish juda qiyin edi.
Dastur tuzuvchilar ma’lumotlarini shunday tashkil qilar edilarki,
u faqat qaralayotgan
masala uchungina o‘rinli bo’lardi. Har bir yangi masalani hal qilishda ma’lumotlar
qaytadan tashkil qilinar va bu yaratilgan dasturlardan foydalanishni qiyinlashtirar edi.
Har qanday axborot tizimining maqsadi real muhit obyektlari haqidagi ma’lumotlarga
ishlov berishdan iborat. Keng ma’noda
ma’lumotlar bazasi - bu qandaydir bir predmet
sohasidagi real muhitning aniq ob’ektlari haqidagi ma’lumotlar to‘plamidir.
Predmet
sohasi deganda avtomatlashtirilgan boshqarishni tashkil qilish uchun o‘rganilayotgan
real muhitning ma’lum bir qismi tushiniladi. Masalan, korxona, zavod, ilmiy tekshirish
instituti, oliy o‘quv yurti va boshqalar. Shuni qayd qilish lozimki,
MBni yaratishda ikkita
muhim shartni hisobga olmoq zarur:
Birinchidan, ma’lumotlar turi va ko’rinishi ularni qo‘llaydigan dasturlarga bog‘liq
bo’lmasligi lozim, ya’ni
MBga yangi ma’lumotlarni kiritganda yoki ma’lumotlar turini
o‘zgartirganda, dasturlarni o‘zgartirish talab etilmasligi lozim.
Ikkinchidan, MBdagi kerakli ma’lumotni bilish yoki izlash
uchun biror programma
tuzishga hojat qolmasin. Shuning uchun ham
MBni tashkil etishda ma’lum
qonun va
qoidalarga amal qilish lozim. Bundan buyon
axborot so‘zini
ma’lumot so‘zidan
farqlaymiz,
ya’ni
axborot so‘zini
umumiy
tushuncha
sifatida
qabul
qilib,
ma’lumot deganda aniq bir belgilangan narsa yoki
hodisa sifatlarini nazarda
tutamiz.
Ma’lumotlar bazasini yaratishda, foydalanuvchi axborotlarni turli belgilar bo’yicha
tartiblashga va ixtiyoriy belgilar birikmasi bilan tanlanmani tez olishga intiladi. Buni faqat
ma’lumotlar tizilmalashtirilgan holda bajarish mumkin.
