билан чамбарчас боғлиқдир. “Катталик” атамасидан хоссанинг фақат миқдорий томонини
ифодалаш учун фойдаланиш тўғри эмас (масалан, “масса катталиги”, “босим катталиги”
деб ёзиш), чунки шу хоссаларнинг ўзи катталик бўлади. Бунда “катталик ўлчами” деган
атамани ишлатиш тўғри ҳисобланади. Масалан,
маълум жисмнинг узунлиги, массаси,
электр қаршилиги ва ҳоказолар.
Ҳар бир физикавий объект бир қанча объектив хоссалар билан тавсифланиши
мумкин. Илм-фан тараққиёти ва ривожланиши билан бу хоссаларни билишга талаб ортиб
бормоқда. Ҳозирга келиб замонавий ўлчаш воситалари ёрдамида 70 дан ортиқ катталикни
ўлчаш имконияти мавжуд. Бу кўрсаткич 2050 йилларга бориб 200
дан ортиб кетиши
башорат қилинмоқда. Кўпинча катталикнинг ўрнига параметр, сифат кўрсаткичи, тавсиф
(характеристика) деган атамаларни ҳам қўлланишига дуч келамиз, Лекин бу атамаларнинг
барчаси моҳиятан катталикни ифодалайди.
Муайян гуруҳлардаги катталикларнинг орасида ўзаро боғлиқлик мавжуд бўлиб,
уни физикавий боғланиш тенгламалари орқали ифодалаш мумкин. Масалан, вақт
бирлигидаги ўтилган масофа бўйича тезликни аниқлашимиз мумкин. Мана шу
боғланишлар асосида катталикларни икки гуруҳга бўлиб кўрилади: асосий катталиклар ва
ҳосилавий катталиклар.
Асосий катталик деб кўрилаётган тизимга кирадиган ва шарт бўйича тизимнинг бошқа
катталикларига нисбатан мустақил қабул қилиб олинадиган катталикка айтилади.
Масалан, масофа (узунлик), вақт, температура, ёруғлик кучи кабилар.__
