*1-mavzu. Kimyoviy ishlab chiqarish asoslari Reja *1 Kimyoviy texnologiya *2 Kimyoviy texnologiyaning rivojlanishi haqida qisqacha ma’lumot, *3 Kimyoviy ishlab chiqarish

*Xomashyoni tayyor mahsulotga aylantirishda energiyaning eng ko‘p qismini kimyo sanoati ishlatadi, bunda energetik resurslarning 15 foizi sarflanadi. Shu boisdan kimyoviy ishlab chiqarishda energetik tizim muhim o‘rinni egallaydi (5-pozisiyaga qarang). Sarflanayotgan energiya to‘g‘ridan-to‘g‘ri mahsulot olishga emas, balki uni ishlab chiqarishga sarflanadi. Ba’zi jarayonlar energiya ajralishi bilan boradi (ekzotermik reaksiyalarda), shuning uchun ham energiyani ishlab chiqarish bosqichlariga zarur miqdorda sarflagan holda undan xomashyoni ishlashda qaytadan foydalanish mumkinligini o‘ylash kerak. Energiya bilan bir qatorda kimyoviy ishlab chiqarishda yordamchi materiallar ham ishlatiladi. Bularga mahsulotlarni ajratish va tozalashda zarur bo‘lgan sorbentlar, reaksiya muhitini yumshatuvchi neytral reagentlar (intergazlar va boshqalar) kiradi. Bunday moddalar ichida suv asosiy o‘rinlardan birini egallaydi, chunki u texnologik tizimlardagi oqimni sovutishda, bug‘ ishlab chiqarishda, ularni eritish va suyultirishda ko‘plab qo‘llanadi. Rasmdagi 6-pozisiyadan yordamchi materiallarni va ayniqsa, ishlatiladigan suvni tayyorlash kimyoviy ishlab chiqarishning muhim va murakkab qismlaridan ekanligi ko‘rinib turibdi. Murakkab kimyoviy ishlab chiqarishni boshqarish ham zarurdir (rasmning 7-pozisiyasiga nazar soling).

*Xomashyoni tayyor mahsulotga aylantirishda energiyaning eng ko‘p qismini kimyo sanoati ishlatadi, bunda energetik resurslarning 15 foizi sarflanadi. Shu boisdan kimyoviy ishlab chiqarishda energetik tizim muhim o‘rinni egallaydi (5-pozisiyaga qarang). Sarflanayotgan energiya to‘g‘ridan-to‘g‘ri mahsulot olishga emas, balki uni ishlab chiqarishga sarflanadi. Ba’zi jarayonlar energiya ajralishi bilan boradi (ekzotermik reaksiyalarda), shuning uchun ham energiyani ishlab chiqarish bosqichlariga zarur miqdorda sarflagan holda undan xomashyoni ishlashda qaytadan foydalanish mumkinligini o‘ylash kerak. Energiya bilan bir qatorda kimyoviy ishlab chiqarishda yordamchi materiallar ham ishlatiladi. Bularga mahsulotlarni ajratish va tozalashda zarur bo‘lgan sorbentlar, reaksiya muhitini yumshatuvchi neytral reagentlar (intergazlar va boshqalar) kiradi. Bunday moddalar ichida suv asosiy o‘rinlardan birini egallaydi, chunki u texnologik tizimlardagi oqimni sovutishda, bug‘ ishlab chiqarishda, ularni eritish va suyultirishda ko‘plab qo‘llanadi. Rasmdagi 6-pozisiyadan yordamchi materiallarni va ayniqsa, ishlatiladigan suvni tayyorlash kimyoviy ishlab chiqarishning muhim va murakkab qismlaridan ekanligi ko‘rinib turibdi. Murakkab kimyoviy ishlab chiqarishni boshqarish ham zarurdir (rasmning 7-pozisiyasiga nazar soling).